ΥΓΕΙΑ για ΟΛΟΥΣ μας , Παρασκευή 11Μαρτίου 2016

ΥΓΕΙΑ για  ΟΛΟΥΣ  μας , Παρασκευή 11Μαρτίου 2016  :
ΥΓΕΙΑ για  ΟΛΟΥΣ  μας ,
~

 Α.-   ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΕ ΑΜΕΣΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ :

 

 Περιοδοντίτιδα και κάπνισμα 

***  Υπάρχουν πολλές μελέτες που αποδεικνύουν ότι το κάπνισμα μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες για την εμφάνιση περιοδοντίτιδας.
Γράφει: Σκούρα Θεοδώρα  Οδοντίατρος

 

Ένας από τους πιο σημαντικούς επιβαρυντικούς παράγοντες είναι αποδεδειγμένα το κάπνισμα. Η αρνητική επίδραση του καπνίσματος στο περιοδόντιο έγκειται στο ότι ρίχνει την άμυνα των περιοδοντικών ιστών, καθιστώντας τα πιο ευάλωτα στην οδοντική πλάκα.
~   Υπάρχουν πολλές μελέτες που αποδεικνύουν ότι το κάπνισμα μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες για την εμφάνιση περιοδοντίτιδας. Έχει διαπιστωθεί ότι οι καπνιστές εμφανίζουν κατά 5-20 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης περιοδοντίτιδας.
Επίσης, ένα σημαντικό στοιχείο είναι ότι το 50-75% των περιπτώσεων με νόσο εμφανίζεται σε χρήστες καπνού.
Τα άτομα που καπνίζουν εμφανίζουν περισσότερη τρυγία, βαθύτερους θυλάκους, μεγαλύτερη απώλεια οστού και συνεπώς, αυξημένη απώλεια δοντιών. Το κάπνισμα μειώνει την παροχή οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών στα ούλα και τους υπόλοιπους περιοδοντικούς ιστούς, μειώνοντας έτσι την άμυνα του οργανισμού, ενώ, παράλληλα, επιβραδύνεται και η επούλωση.
Έτσι, η αποκατάσταση στους καπνιστές είναι δυσκολότερη, καθώς η νικοτίνη καταναλώνει το διαθέσιμο οξυγόνο, δεν μπορεί να λειτουργήσει ο μηχανισμός ενεργοποίησης των ουσιών αποκατάστασης του οργανισμού και η καταστροφή των ιστών συνεχίζεται.
Η καταστροφή των ιστών είναι μεγάλης διάρκειας, δεδομένου ότι η παραγωγή κολλαγόνου δεν γίνεται αρκετά σύντομα ώστε να γίνει φυσιολογική αποκατάσταση.
Επιπλέον, η νικοτίνη που υπάρχει στα τσιγάρα απορροφάται ταχέως στην κυκλοφορία του αίματος μέσω της βλεννώδους ουσίας του στόματος, με συνέπεια να υπάρχει μια αρχική αγγειοδιαστολή και αύξηση του ρυθμού ροής του αίματος.
Όμως μετά από αυτό, παρατηρείται μια αντιδραστική αγγειοσυστολή λόγω νικοτίνης, που προκαλεί περισσότερο κακό. Αυτή η μειωμένη ροή του αίματος μπορεί να διαρκέσει μέχρι και τρεις ώρες μετά το κάπνισμα ενός τσιγάρου και να προκαλέσει μειωμένη ροή αίματος στα ούλα με όλα τα σχετικά προβλήματα.
Επειδή αυτή η αγγειοσυστολήμπορεί να προκύψει και στον ινώδη ιστό, ώστε να μην εμφανίζεται η γνωστή αιμορραγία, η έλλειψη αιμορραγίας κατά την εξέταση των ούλων και του περιοδοντίου δεν σημαίνει απαραίτητα ότι έχουμε υγιείς ιστούς, όπως αυτό συμβαίνει σε έναν μη καπνιστή.
Επομένως, καθώς η ανίχνευση της νόσου είναι πιο δύσκολη σε καπνιστές, οι ασθενείς αυτοί καταφεύγουν στον οδοντίατρο όταν τα συμπτώματα στα δόντια τους είναι εμφανή (π.χ. κινητικότητα) και η θεραπεία είναι ήδη καθυστερημένη και αρκετά πιο δύσκολη.
Από τα παραπάνω συμπεραίνουμε ότι οι καπνιστές κατατάσσονται στις ομάδες υψηλού κινδύνου και η ευπάθειά τους για περιοδοντίτιδα θα πρέπει να τους κινητοποιεί ώστε να είναι περισσότερο προσεκτικοί και τακτικοί στις επισκέψεις τους στον οδοντίατρο.

Πηγές: Colgate-Palmolive

***  Μύθοι και αλήθειες για τις νόσους των ούλων  
Η υγεία των ούλων και γενικά του στόματος, μπορεί να συμβάλλει σε μία καλή γενικότερη υγεία, καθώς το στόμα αποτελεί μία 'πύλη εισόδου' μικροβίων για τον οργανισμό.

~  Με τον όρο 'χρόνιες φλεγμονώδεις νόσοι των ούλων' εννοούμε τη γνωστή σε όλους ουλίτιδα και όταν το πρόβλημα έχει προχωρήσει σε μεγαλύτερο βαθμό, την περιοδοντίτιδα.
Οι νόσοι των ούλων μπορεί να επηρεάζονται από πλήθος επιβαρυντικών παραγόντων όπως το κάπνισμα, το stress, η πτώση της άμυνας του οργανισμού ή οι κακής ποιότητας οδοντιατρικές εργασίες (σφραγίσματα, γέφυρες). Βασικός, όμως, αιτιολογικός παράγοντας είναι η πλημμελής αφαίρεση της οδοντικής πλάκας κατά το βούρτσισμα και η αμέλεια της στοματικής υγιεινής.
Για πολλά χρόνια οι φλεγμονές των ούλων βρίσκονταν σε δεύτερη μοίρα σε σχέση με την υγεία των δοντιών, οι ασθενείς ήταν στη μεγάλη πλειοψηφία τους ελλιπώς ενημερωμένοι και οι ίδιοι οι οδοντίατροι τις άφηναν αθεράπευτες ή υποθεραπευμένες, αποβλέποντας στο πιο γρήγορο κέρδος.
Τελευταία, η περιοδοντίτιδα έχει μπει στο προσκήνιο, με πλήθος ερευνητικών εργασιών να διερευνούν τυχόν συνδέσεις της με γενικότερες παθήσεις και συστηματικές νόσους.Είναι πλέον δεδομένη η σχέση της περιοδοντίτιδας με το σακχαρώδη διαβήτη. Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μία νόσος που προκαλεί μικροαγγειακές βλάβες, υπερβολική φλεγμονώδη αντίδραση, καθυστερημένη επούλωση βλαβών και ξηροστομία. Όλα αυτά συντελούν στο να ευθύνεται για εγκατάσταση επιθετικής περιοδοντίτιδας.
Ένας στους τρεις διαβητικούς πάσχει από σοβαρή περιοδοντίτιδα και επιπλέον η σχέση γίνεται και αμφίδρομη αφού η περιοδοντίτιδα, εάν μείνει αθεράπευτη, επιδεινώνει την κατάσταση των διαβητικών. Το National institute of Diabetes, Digestive and Kidney Diseases (NIDDK) των ΗΠΑ προτείνει επίσημα ως μέτρο πρόληψης του διαβήτη τη διατήρηση των ούλων και των περιοδοντικών ιστών σε υγιή κατάσταση.Έχει προταθεί ότι η ίδια η περιοδοντίτιδα θα μπορούσε να αποτελεί αιτία πρόκλησης διαβήτη.
Στις μελέτες διαβητικών με περιοδοντίτιδα είναι μέχρι στιγμής δύσκολο να διευκρινιστεί ποια από τις δύο νόσους προϋπάρχει της άλλης. Θεωρητικά, η παρουσία περιοδοντικής νόσου είναι μία μοναδική ευκαιρία για τα παθογόνα μικρόβια του στόματος να αποκτήσουν πρόσβαση στη συστηματική κυκλοφορία.
Οι τοξίνες αυτών των μικροβίων διεγείρουν το αμυντικό σύστημα και έτσι διαταράσσουν την ομοιόσταση (την ισορροπία) του οργανισμού. Αυτή η συνεχής διατάραξη της ισορροπίας μελετάται για το εάν θα μπορούσε να ευθύνεται για μεταβολικές διαταραχές όπως ο σακχαρώδης διαβήτης.
Μεγάλη αίσθηση προκάλεσε τα προηγούμενα χρόνια και η συσχέτιση της περιοδοντίτιδας με καρδιαγγειακές νόσους. Προτάθηκε πιο συγκεκριμένα ότι τα παθογόνα στοματικά μικρόβια παίζουν ρόλο στη δημιουργία της αθηρωματικής πλάκας. Η αλήθεια είναι ότι τα αποτελέσματα των έγκυρων ερευνών που έχουν γίνει μέχρι σήμερα δεν έχουν δείξει ότι μία τέτοια σχέση είναι υπαρκτή. Δηλαδή, καμία μελέτη δεν αποδεικνύει πως η περιοδοντίτιδα συνδέεται άμεσα με καρδιαγγειακές νόσους.
Όμως από την άλλη, ούτε έχει καταρριφθεί η πεποίθηση ότι εστίες χρόνιας φλεγμονής, είτε στο στόμα, είτε και σε άλλο σημείο του σώματος, μπορεί να αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιοαγγειακών παθήσεων. Το σίγουρο είναι πως η υγεία των ούλων και γενικά του στόματος μπορεί να συμβάλλει σε μία καλή γενικότερη υγεία, καθώς το στόμα αποτελεί μία «πύλη εισόδου» μικροβίων για τον οργανισμό.
Η, δε, φροντίδα της στοματικής υγιεινής είναι εύκολη και δεν απαιτεί ιδιαίτερες θυσίες σε χρόνο και χρήμα εάν φυσικά δώσουμε βάση στην πρόληψη. Αυτό σημαίνει βούρτσισμα δύο φορές την ημέρα, τουλάχιστον, με φθοριούχο οδοντόκρεμα, οδοντικό νήμα, επίσκεψη στον οδοντίατρο ανά έξι μήνες για έλεγχο και καθαρισμό.

***  Η περιοδοντίτιδα μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο θανάτου από νεφρική νόσο 
Ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο, που επίσης έχουν περιοδοντίτιδα, πεθαίνουν σε υψηλότερα ποσοστά σε σχέση με όσους δεν έχουν την πάθηση, σύμφωνα με νέα έρευνα που πραγματοποιήθηκε στη Βρετανία.

~  Η περιοδοντίτιδα και άλλες χρόνιες νόσοι μπορεί ενδεχομένως να προστίθενται στη συστημική φλεγμονή συμβάλλοντας στην εξέλιξη της νεφρικής νόσου.
Ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο, που επίσης έχουν περιοδοντίτιδα, πεθαίνουν σε υψηλότερα ποσοστά σε σχέση με όσους δεν έχουν την πάθηση, σύμφωνα με νέα έρευνα που πραγματοποιήθηκε στη Βρετανία.
Ερευνητές του University of Birmingham ανακάλυψαν ότι η περιοδοντίτιδα μπορεί ενδεχομένως να προστεθεί στη συστημική φλεγμονή συμβάλλοντας σε χρόνια νεφρική νόσο και να αυξήσει τη θνησιμότητα σε ανθρώπους με τις 2 παθήσεις.
Ο Iain Chapple, του University of Birmingham, δήλωσε ότι είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι η στοματική υγεία δεν αφορά μόνο τα δόντια. Το στόμα είναι ο δρόμος προς τον οργανισμό, παρά χωριστό όργανο, και το σημείο πρόσβασης για να εισχωρήσουν τα βακτήρια στο κυκλοφορικό.
Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Journal of Clinical Periodontology. Ερευνητές ανέλυσαν ιατρικά αρχεία 13.784 ανθρώπων εστιάζοντας σε 861 ανθρώπους με χρόνια νεφρική νόσο.
Με μέσο χρόνο παρακολούθησης τα 14,3 χρόνια, ερευνητές ανακάλυψαν ότι το ποσοστό θνησιμότητας στη δεκαετία, για ανθρώπους με χρόνια νεφρική νόσο, ήταν 32%.
Για ασθενείς που επίσης είχαν περιοδοντίτιδα το ποσοστό αυξήθηκε στο 41%.
Η επίδραση φάνηκε επίσης σε ασθενείς που εκτός από χρόνια νεφρική νόσο είχαν διαβήτη, με το ποσοστό θνησιμότητας να αυξάνει στο 43% σε 10 χρόνια.
Με βάση τη σχέση ο Chapple δήλωσε ότι η διάγνωση της περιοδοντικής νόσου θα μπορούσε να επιτρέψει στους οδοντιάτρους να παίξουν ρόλο στη διάγνωση χρόνιων νόσων που μπορούν ενδεχομένως να προλάβουν πρόωρο θάνατο.
Ο καθορισμός της σχέσης μπορεί ενδεχομένως να βοηθήσει στην ενθάρρυνση της πρόληψης των νόσων των ούλων και άλλων χρόνιων νόσων.   Πηγές: Journal of Clinical Periodontology.

***  Και τα ροφήματα χωρίς ζάχαρη βλάπτουν τα δόντια  
Ερευνητές ανακάλυψαν ότι ροφήματα που περιέχουν όξινα πρόσθετα και όσα έχουν χαμηλά επίπεδα pH οδηγούν σε μετρήσιμη βλάβη στο σμάλτο, ακόμα και αν το ρόφημα δεν περιέχει ζάχαρη.

~ Ακόμα και ροφήματα ή τροφές χωρίς ζάχαρη μπορεί ενδεχομένως να βλάψουν τα δόντια, προειδοποιούν ερευνητές.
Ερευνητές του University of Melbourne, εξέτασαν 23 διαφορετικά είδη ροφημάτων, περιλαμβανομένων αναψυκτικών και ενεργειακών ποτών.
Ανακάλυψαν ότι ροφήματα που περιέχουν όξινα πρόσθετα και όσα έχουν χαμηλά επίπεδα pH οδηγούν σε μετρήσιμη βλάβη στο σμάλτο, ακόμα και αν το ρόφημα δεν περιέχει ζάχαρη.
Οι ερευνητές δήλωσαν ότι το κοκτέιλ των χημικών και των οξέων σε τρόφιμα και ποτά χωρίς ζάχαρη μπορεί να έχει την ίδια επίπτωση, βλάπτοντας τα δόντια.
Ο ερευνητής Eric Reynolds δήλωσε ότι πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν ότι η μείωση της πρόσληψης ζάχαρης δεν περιορίζει τον κίνδυνο οδοντικής βλάβης. Το χημικό μείγμα οξέων σε ορισμένα τρόφιμα και ποτά μπορεί να προκαλέσει οδοντική διάβρωση.
Η διάβρωση των δοντιών συμβαίνει όταν το οξύ διαλύει τους σκληρούς ιστούς του δοντιού. Στα αρχικά στάδια η διάβρωση απογυμνώνει το δόντι από τις στρώσεις του σμάλτου.
Ερευνητές μέτρησαν το μαλάκωμα του σμάλτου και την απώλεια της επιφάνειας του δοντιού μετά την έκθεση σε διάφορα ροφήματα.
Ανακάλυψαν ότι η πλειοψηφία των ενεργειακών ποτών και των αναψυκτικών έκανε πιο μαλακό το σμάλτο κατά 30 έως 50%.
Η έρευνα ανακάλυψε ότι αναψυκτικά με ζάχαρη ή χωρίς, οδήγησαν σε μετρήσιμη απώλεια της οδοντικής επιφάνειας χωρίς σημαντική διαφορά μεταξύ των δυο ομάδων ποτών.
Ο Reynolds δήλωσε ότι ανακάλυψε και ότι προϊόντα ζαχαροπλαστικής χωρίς ζάχαρη που στην ετικέτα ανέφεραν ότι είναι φιλικά προς τα δόντια φάνηκαν να προκαλούν διάβρωση όταν δοκιμάστηκαν.  Πηγές: Australian Dental Journal.

***  Γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία κατά του φόβου για τον οδοντίατρο   
Η ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει όταν το άγχος για τον οδοντίατρο μετατραπεί σε φοβία.
  ~  Νέα έρευνα δείχνει ότι η ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει όταν το άγχος για τον οδοντίατρο μετατραπεί σε φοβία.
Βρετανοί ερευνητές δοκίμασαν γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία κατά του άγχους για τον οδοντογιατρό. Ο Tim Newton του King's College London Dental Institute, δήλωσε ότι η συγκεκριμένη θεραπεία παρέχει ικανότητες αντιμετώπισης του φόβου.
Μετά τις συνεδρίες, που εστίασαν στην αντικατάσταση των αρνητικών σκέψεων με θετικές, οι ασθενείς απέκτησαν ικανότητες που τους βοηθούσαν να κατευνάσουν το άγχος.
Οι ερευνητές δήλωσαν ότι συζήτησαν με τους συμμετέχοντες στο τέλος, ότι το άγχος τους θα επιστρέψει, αλλά θα γνωρίζουν τι να κάνουν-να μην αποφεύγουν να κάνουν σταδιακά, βήματα, και να αντιμετωπίσουν τις σκέψεις.
Ο Newton αξιολόγησε 130 άντρες και γυναίκες μέσης ηλικίας 40 ετών που έλαβαν μέρος σε συνεδρίες με ψυχολόγο. Περίπου τα τρία τέταρτα είχαν τόσο φόβο που ανέπτυξαν πλήρη φοβία για τον οδοντίατρο. Οι υπόλοιποι είχαν άγχος για κάποια πτυχή της οδοντιατρικής. Οι πιο συχνοί φόβοι ήταν για τον τροχό και για την ένεση.
Μετά τη θεραπεία, ποσοστό 79% των ασθενών υποβλήθηκε σε οδοντιατρική πράξη χωρίς αναισθητικό. Ποσοστό 6% υποβλήθηκε σε οδοντιατρική πράξη με αναισθητικό και το 15% είτε αποσύρθηκε από τη θεραπεία είτε δεν κρίθηκε κατάλληλο να αρχίσει θεραπεία λόγω άλλων θεμάτων.
Κατά τη διάρκεια των συνεδριών οι ασθενείς έμαθαν πώς να εντοπίζουν τις σκέψεις τους που σχετίζονταν με τον φόβο και να τις αντικαταστήσουν με πιο βοηθητικές.
Είχαν πληροφορίες για την αντιμετώπιση μη βοηθητικών σκέψεων. Έμαθαν επίσης τεχνικές αντιμετώπισης του άγχους που πιθανόν θα εμφανιζόταν όταν θα έφταναν στον οδοντίατρο, όπως έλεγχο της αναπνοής και μυϊκή χαλάρωση και σταδιακή έκθεση σε αυτό που τους προκαλούσε φόβο.
Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν πρόσφατα στο British Dental Journal. Πηγές: British Dental Journal.

 

***  Oral B Vitality: Ολοκληρωμένος καθαρισμός δοντιών σε 3 βήματα
Για την καλή υγεία της στοματικής μας κοιλότητας επιβάλλεται το σωστό καθημερινό βούρτσισμα. Η ηλεκτρική οδοντόβουρτσα Oral B Vitality είναι σχεδιασμένη να καθαρίζει και να αφαιρεί τις κηλίδες από τα δόντια μας, αλλά και να λευκαίνει.

 ~ Για την καλή υγεία της στοματικής μας κοιλότητας επιβάλλεται το σωστό καθημερινό βούρτσισμα. Η ηλεκτρική οδοντόβουρτσα Oral B Vitality είναι σχεδιασμένη να καθαρίζει και να αφαιρεί τις κηλίδες από τα δόντια μας, αλλά και να λευκαίνει φυσικά σε 21 ημέρες χωρίς να χάνουν το σμάλτο τους.
Είναι σχεδιασμένη έτσι ώστε να πραγματοποιεί 7.600 στροφές το λεπτό κι έτσι το βούρτσισμα των δοντιών γίνεται όπως πρέπει!
Με 3 μόνο βήματα έχετε ένα ολοκληρωμένο καθαρισμό και λευκά δόντια:

• Για τις εξωτερικές επιφάνειες παραμείνετε σε κάθε δόντι για λίγα δευτερόλεπτα
• Για τις εσωτερικές επιφάνειες μετακινήστε αργά τη βούρτσα από δόντι σε δόντι
• Βουρτσίστε για 30 δευτερόλεπτα κάθε τεταρτημόριο.

Αρκούν 2 φορές την ημέρα για 2 λεπτά!
Το αποτέλεσμα είναι εκπληκτικό, καθώς αφαιρεί έως και διπλάσια ποσότητα πλάκας σε σχέση με τις κοινές οδοντόβουρτσες. Δεδομένου ότι η πλάκα είναι η κύρια υπεύθυνη για τη δημιουργία της τερηδόνας και της ουλίτιδας μπορούμε εύκολα να αντιληφθούμε ότι με τις ηλεκτρικές οδοντόβουρτσες Oral B φροντίζουμε τη στοματική κοιλότητα όπως της αξίζει!
Είναι ειδικά σχεδιασμένες για ενήλικες και παιδιά, και κάνουν το βούρτσισμα των δοντιών ευχάριστο και αποτελεσματικό. Για το λόγο αυτό, 8 στους 10 Έλληνες οδοντιάτρους συστήνουν επαναφορτιζόμενες οδοντόβουρτσες!  Νιώστε σαν να βγήκατε μόλις από τον οδοντίατρο!

***  Τι είναι το οδοντικό εμφύτευμα; 
To οδοντικό εμφύτευμα έχει τη μορφή μικρής βίδας κατασκευασμένης από τιτάνιο υψηλής ποιότητας και καθαρότητας.

 Γράφει ο Ζαμπάρας Δημήτριος, Οδοντίατρος, Διευθυντής Τμήματος Οδοντικών Εμφυτευμάτων και Οστικής Ανάπλασης του Νοσοκομείου Υγεία
Το τιτάνιο είναι μέταλλο που έχει αποδειχθεί βιοσυμβατό και εύκολα αποδεκτό από τον οργανισμό. Το οδοντικό εμφύτευμα τοποθετείται εντός του οστού της γνάθου και με την πάροδο του χρόνου, το εμφύτευμα ενσωματώνεται (οστεοενσωματώνεται) στο οστό της σιαγόνας. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, αυτή η διαδικασία επούλωσης μπορεί να διαρκέσει 6-12 εβδομάδες. Μετά από αυτό το χρονικό διάστημα, μια στεφάνη, μια γέφυρα ή μια οδοντοστοιχία μπορούν να τοποθετηθούν με ασφάλεια πάνω στο εμφύτευμα. Τα οδοντικά εμφυτεύματα παρέχουν μία σταθερή βάση για τα τεχνητά δόντια που αντικαθιστούν τα φυσικά με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Πότε συνιστάται ένα εμφύτευμα;

• Όταν η κατασκευή ολικών οδοντοστοιχιών είναι προβληματική
• Όταν οι μερικές ή ολικές οδοντοστοιχίες δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές
• Όταν λείπουν δόντια που δεν μπορούν να αποκατασταθούν με ακίνητες γέφυρες
• Όταν τα γειτονικά δόντια κάποιου ελλείμματος (ακόμα και ενός μόνο δοντιού) είναι υγιή (αποφεύγεται ο τροχισμός υγιών δοντιών για την κατασκευή γεφυρών)
• Όταν απαιτείται βελτίωση της αισθητικής και της μασητικής ικανότητας με την επαναφορά της "αίσθησης των φυσικών δοντιών".

Πλεονεκτήματα των εμφυτευμάτων

Ένα από τα πιο σημαντικά πλεονεκτήματα των οδοντικών εμφυτευμάτων είναι ότι συνιστούν σταθερή βάση για τεχνητά δόντια και ότι διαφυλάττουν την ακεραιότητα των παρακείμενων δοντιών και της οστικής δομής.
Με τις παραδοσιακές μεθόδους, τα υγιή παρακείμενα δόντια πρέπει να τροχιστούν προκειμένου να στηριχτεί πάνω τους μια στεφάνη ή μια γέφυρα. Επιπροσθέτως, επειδή η ρίζα του δοντιού δεν αντικαθίσταται, το οστό μπορεί στην πορεία να ατροφήσει και να υποχωρήσει περαιτέρω. Εάν επιλεγεί η χρήση εμφυτεύματος, το οδοντικό εμφύτευμα αντικαθιστά τη χαμένη ρίζα του δοντιού και αποτελεί σταθερή βάση για το τεχνητό δόντι, χωρίς να χρειάζεται με τον τρόπο αυτό να τροχιστούν τα υγιή παρακείμενα δόντια.
Τα οδοντικά εμφυτεύματα αποτελούν μια σταθερή βάση για τεχνητά δόντια που θα δείχνουν, θα τα νιώθουμε, αλλά και θα λειτουργούν σαν τα φυσικά μας δόντια. Η συγκεκριμένη θεραπευτική λύση είναι αποτέλεσμα επιστημονικής έρευνας κορυφαίων επιστημόνων και οργανισμών πολλών δεκαετιών και επιτυχούς κλινικής χρήσης χιλιάδων οδοντιάτρων και ειδικών. Ως αποτέλεσμα, τα οδοντικά εμφυτεύματα αποτελούν τη λύση στην αντικατάσταση δοντιών που περιμέναμε.
Μακροχρόνιες μελέτες του Τμήματος Οδοντικών Εμφυτευμάτων & Ιστικής Αναγέννησης του ΥΓΕΙΑ επιβεβαιώνουν ποσοστό επιτυχίας πάνω από 95%. Ο προσεχτικός σχεδιασμός της θεραπείας, η ορθή τοποθέτηση του εμφυτεύματος, οι τακτικοί έλεγχοι στον οδοντίατρο και η σωστή στοματική υγιεινή είναι σημαντικοί παράγοντες για τη μακροχρόνια επιτυχία του εμφυτεύματός σας.

***  12 λάθη που κάνουμε στη φροντίδα των δοντιών μας  
Τι λάθη κάνουμε στη στοματική υγεία μας και πώς μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι φερόμαστε σωστά στα δόντια μας;

~  Η σωστή φροντίδα των δοντιών δεν είναι αναγκαστικά δύσκολη υπόθεση, είναι αρκετά εύκολο όμως να την παραμελήσουμε. Και κάνουμε αρκετά λάθη καθημερινά σχετικά με τη φροντίδα των δοντιών μας. Ας δούμε ποια είναι αυτά, ώστε να τα σταματήσουμε.

Βουρτσίζουμε τα δόντια μας παράλληλα με άλλες δουλειές

Ο χρόνος τρέχει, ειδικά το πρωί, που ετοιμαζόμαστε να πάμε στη δουλειά. Για αυτό πολλοί από εμάς βουρτσίζουμε τα δόντια μας ενώ κάνουμε ντους, ή ενώ διαβάζουμε τις ειδήσεις στο κινητό. Με αυτόν τον τρόπο, όμως, δεν κάνουμε σωστή δουλειά. Οι ειδικοί προτείνουν να βουρτσίζουμε τα δόντια μας μπροστά από τον καθρέφτη, φροντίζοντας να καθαρίζουμε όλες τις περιοχές.

Καθαρίζουμε υπερβολικά την οδοντόβουρτσα

Κάποιοι έχουν σκεφτεί πως θα ήταν καλή ιδέα να καθαρίσουν την οδοντόβουρτσά τους στο πλυντήριο πιάτων, ή να την τοποθετήσουν στον φούρνο μικροκυμάτων για να εξαφανίσουν τα μικρόβια. Αυτό, όμως, είναι υπερβολικό, και μπορεί εν τέλει να καταστρέψει την οδοντόβουρτσα. Απλά ξεπλύνετέ την με νερό, και αφήστε τη να στεγνώσει.

Ψάχνουμε λύσεις στο internet

Το διαδίκτυο είναι γεμάτο με παράξενους τρόπους φροντίδας των δοντιών. Με πολύ λίγα λόγια: μην ακολουθείτε οδηγίες που βρίσκετε σε σελίδες χωρίς πιστοποίηση, που δεν προέρχονται από οδοντίατρους. Χρησιμοποιήστε μόνο εγκεκριμένα προϊόντα.

Αποφεύγουμε τις ακτινογραφίες

Υπάρχει ένας αστικός μύθος σχετικά με τις ακτινογραφίες των δοντιών, πως προκαλούν καλοήθεις όγκους στον εγκέφαλο. Δεν υπάρχουν, όμως, πειστήρια για αυτό, και οι ακτινογραφίες είναι σημαντικές σε ορισμένες περιπτώσεις, μιας και δεν αναγνωρίζονται όλες οι παθήσεις με έναν επιφανειακό έλεγχο. Αν ανησυχείτε για την ακτινοβολία, μιλήστε με τον οδοντίατρό σας για το πώς μπορείτε να την περιορίσετε.

Δεν μεταφέρουμε σωστά την οδοντόβουρτσά μας όταν ταξιδεύουμε

Μην τοποθετείτε απλά την οδοντόβουρτσά σας στη βαλίτσα σας όταν ταξιδεύετε. Αγοράστε ένα προστατευτικό, και μόλις φτάσετε στον προορισμό σας, βγάλτε την έξω.

Δεν φοράμε μασελάκι όταν πρέπει

Αν παλιότερα είχατε σιδεράκια, τότε ο ορθοδοντικός σας λογικά πρότεινε να φοράτε μασελάκι τη νύχτα – για όσο καιρό χρειαστεί. Αν δεν το φοράτε, τα δόντια σας κινδυνεύουν να αποκτήσουν ξανά προβλήματα. Και φροντίστε να καθαρίζετε το μασελάκι σας προσεκτικά.

Τρίζουμε τα δόντια μας (και δεν κάνουμε κάτι για αυτό)

Μπορεί να μην ακούγεται σαν κάτι τρομακτικό, αλλά ακόμα και το να τρίζουμε ελαφρά τα δόντια μας στον ύπνο μπορεί να προκαλέσει ζημιά στα δόντια, μέχρι και πονοκεφάλους, προβλήματα στο σαγόνι, ακόμα και αλλαγές στη δομή του προσώπου. Αν παρατηρήσετε κάποιο από τα χαρακτηριστικά σημάδια, όπως μούδιασμα ή πόνο στο σαγόνι ή πονοκέφαλο, επισκεφθείτε τον οδοντίατρό σας.

Καπνίζουμε

Ξέρουμε πως το κάπνισμα κάνει κακό στους πνεύμονες και την καρδιά, όπως και ότι βρωμίζει τα δόντια. Πέρα από αυτό, όμως, είναι από τους πιο σημαντικούς παράγοντες στις παθήσεις των ούλων. Αν ήδη πάσχετε από κάποια πάθηση των ούλων, το κάπνισμα θα καθυστερήσει σημαντικά την θεραπεία, καθώς η νικοτίνη σταματά το σώμα από το να καταπολεμά άμεσα τις μολύνσεις.

Δεν πηγαίνουμε συχνά στον οδοντίατρο

Ας είμαστε ειλικρινείς, οι περισσότεροι μισούν να κάθονται στην καρέκλα του οδοντίατρου. Αν, όμως, επισκεπτόμασταν τακτικά (ανά εξάμηνο) τον οδοντίατρο για έλεγχο, τότε δεν θα υπήρχε λόγος ανησυχίας. Θα είχαμε λιγότερα προβλήματα να αντιμετωπίσουμε.

Δεν πίνουμε αρκετό νερό

Αν το νερό της περιοχής σας είναι φθοριούχο, είστε τυχεροί. Εναλλακτικά, φροντίστε να αγοράζετε οδοντόκρεμα με φθόριο. Όπως και να έχει, όμως, το νερό είναι απαραίτητο για να απομακρύνει τα κατάλοιπα ζάχαρης και οξέων από τα δόντια.

Δεν λαμβάνουμε αρκετό ασβέστιο και βιταμίνη D

Τα μέταλλα και οι βιταμίνες είναι τα στοιχεία που χτίζουν γερά κόκαλα και δόντια, και είναι το κλειδί για να διατηρήσουν την πυκνότητα και τη δύναμή τους όσο μεγαλώνουμε. Συμβουλευθείτε τον γιατρό σας για την κατάλληλη ποσότητα ασβεστίου και βιταμίνης D που χρειάζεστε καθημερινά.

Δεν χρησιμοποιούμε σωστό στοματικό διάλυμα

Υπάρχουν στοματικά διαλύματα με ευχάριστη γεύση, που απλά βελτιώνουν την αναπνοή μας. Τα φαρμακευτικά διαλύματα, όμως, που περιέχουν φθόριο και αντιμικροβιακά συστατικά μπορούν να ελαττώσουν την ουλίτιδα και την πλάκα. Επιμέλεια: Θοδωρής Διάκος

***  Αθλητική οδοντιατρική και πρόληψη τραυματισμών
Γράφει: Σκούρα Θεοδώρα  , Οδοντίατρος

~ Στόχος της Αθλητικής Οδοντιατρικής είναι η θεραπεία και η πρόληψη των τραυματισμών του προσώπου και του στόματος από αθλητικές δραστηριότητες.
~  Η Εθνική Αθλητική Ένωση εκτιμά ότι πάνω από 5 εκατομμύρια δόντια χάνονται ετησίως κατά τη διάρκεια αθλητικών δραστηριοτήτων στις Η.Π.Α. Ένα χτύπημα στη γνάθο ή στο πηγούνι μπορεί να προκαλέσει από ένα απλό οδοντικό κάταγμα μέχρι διάσεισης ή τραυματισμό της κεφαλής και του αυχένα.
Το κόστος αποκατάστασης ενός χαμένου δοντιού μπορεί να φθάσει τα 2.000ευρώ, ενώ το κόστος μιας διάσεισης δεν μπορεί να μετρηθεί σε χρηματικές μονάδες.
Σύμφωνα με τα παραπάνω, δημιουργείται η ανάγκη για την ανάπτυξη ενός ιδιαίτερου τομέα της Γενικής Οδοντιατρικής, αυτού της Αθλητικής Οδοντιατρικής. Στόχος της είναι η θεραπεία και η πρόληψη των τραυματισμών του προσώπου και του στόματος από αθλητικές δραστηριότητες.
Προπονητές και ειδικοί οδοντίατροι συμφωνούν ότι οι προστατευτικοί νάρθηκες (mouthguards) αποτελούν βασικό εξοπλισμό για αθλητές όλων των ηλικιών.
Ιδιότητες προστατευτικού νάρθηκα :

• Παρέχει προστασία σε δόντια, χείλη, μάγουλα και γλώσσα από τυχόν τραυματισμούς κατά τη διάρκεια αθλητικών δραστηριοτήτων.
• Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία της Γενικής Οδοντιατρικής, ένας προστατευτικός νάρθηκας μπορεί να αποτελέσει προστατευτικό μέσο για σοβαρότερους τραυματισμούς όπως διάσειση, εγκεφαλική αιμορραγία, περιστατικά απώλειας της συνείδησης, κατάγματα των γνάθων και αυχενικούς τραυματισμούς, συμβάλλοντας στην αποφυγή καταστάσεων όπου η κάτω γνάθος ωθείται βίαια προς την άνω γνάθο.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της American Dental Association (ADA), οι προστατευτικοί νάρθηκες προλαμβάνουν περίπου 200.000 τραυματισμούς το χρόνο μόνο σε ποδοσφαιρικές δραστηριότητες στα γυμνάσια και τα κολλέγια της Αμερικής.
Οι αθλητές που δεν φορούν νάρθηκα διατρέχουν 7 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να υποστούν ένα σοβαρό τραυματισμό στην περιοχή του στόματος.
Σε αντιπαραβολή με τους εξατομικευμένους προστατευτικούς νάρθηκες του εμπορίου που κατασκευάζονται στο οδοντιατρείο, οι απλοί νάρθηκες του εμπορίου δεν είναι σχεδιασμένοι κατάλληλα για να παρέχουν επαρκή προστασία. Η διαφορά των δύο τύπων νάρθηκα έγκειται στο ότι οι οδοντιατρικοί νάρθηκες κατασκευάζονται έπειτα από λήψη αποτυπώματος και μέτρων του αθλητή ώστε να εφαρμόζουν ακριβώς στο στόμα του.
Αντίθετα, οι νάρθηκες του εμπορίου δεν έχουν σωστή εφαρμογή και δεν παρέχουν σωστή προστασία. Μάλιστα, είναι δυνατόν να δυσκολεύουν την αναπνοή, ενώ αν το άτομο που το φορά χάσει τις αισθήσεις του, υπάρχει κίνδυνος αυτός ο νάρθηκας να σφηνωθεί στο λαιμό με πιθανότητα να κλείσει τον αεραγωγό.
Ο πιο συνηθισμένος τύπος προκατασκευασμένου νάρθηκα εμπορίου τοποθετείται σε βραστό νερό και μετά πλάθεται από το άτομο που πρόκειται να το φορέσει σε μια προσπάθεια να του δώσει εφαρμογή. Αυτού του τύπου το υλικό όμως, είναι δυνατό να καταστραφεί έπειτα από ένα βίαιο δάγκωμα κατά τη διάρκεια ενός τραυματισμού.
Από την άλλη, ο οδοντιατρικός εξατομικευμένος νάρθηκας κατασκευάζεται από βινύλιο που του προσδίδει αντοχή αλλά και την απαραίτητη ελαστικότητα για την απορρόφηση κραδασμών. Είναι εντελώς άοσμος και υποαλλεργικός και απορροφά όλους τους κραδασμούς μειώνοντας δραματικά τον κίνδυνο διάσεισης.
Η ADA προτείνει τη χρήση νάρθηκα στα εξής αθλήματα: μπάσκετ, μποξ, σκι, σκέιτμπορντ, ποδόσφαιρο, ιστιοσανίδα, βόλεϊ, πόλο, θαλάσσιο σκι, άρση βαρών, πάλη, πολεμικές τέχνες, παιχνίδι με ρακέτες, handball.
Αντιμετώπιση έκτακτου περιστατικού πλήρους εκγόμφωσης δοντιού από τραυματισμό
Εάν κατά τη διάρκεια ενός βίαιου χτυπήματος κάποιο δόντι βγει τότε:

• Προσπαθήστε να το βρείτε και αποφύγετε να ακουμπήσετε τη ρίζα του
• μην το καθαρίσετε και μην το βάλετε κάτω από τρεχούμενο νερό
• τοποθετείστε το μέσα σε φυσιολογικό ορό, γάλα ή σάλιο
• το δόντι μπορεί να επανεμφυτευθεί αυτούσιο από τον γιατρό και μάλιστα, όσο συντομότερα γίνει η διαδικασία, τόσο μεγαλύτερο το ποσοστό επιτυχίας της.

Πηγές: ADA, Εθνική Αθλητική Ένωση των Η.Π.Α, Παγκόσμια Οδοντιατρική Ομοσπονδία

***   Ευαισθησία των δοντιών : Αίτια και αντιμετώπιση
Γράφει: Κιμιωνής Γεώργιος Αλέξανδρος  , Οδοντίατρος, Ειδικός Χειρουργός Στόματος

Η αντιμετώπιση της οδοντικής ευαισθησίας μπορεί να αποδειχτεί δύσκολη υπόθεση. Πότε εμφανίζουμε ευαισθησία των δοντιών; Ποιες είναι οι αιτίες και πώς γίνεται η αντιμετώπιση;
~ Εάν νιώθετε στιγμιαία ενόχληση ή διαπεραστικό οξύ πόνο όταν πίνετε κάτι κρύο ή ζεστό, όταν βουρτσίζετε τα δόντια σας ή ακόμη όταν εισπνεύσετε κρύο αέρα, αυτό μπορεί να οφείλεται στη λεγόμενη «οδοντική ευαισθησία». Ο πόνος είναι χαρακτηριστικά στιγμιαίος, οξύς, ξαφνικός, που προκαλείται από ερεθισμό του νεύρου του δοντιού.
Η οδοντική ευαισθησία κατά κύριο λόγο εμφανίζεται όταν υπάρχει αποκάλυψη μέρους της επιφάνειας των ριζών των δοντιών, σε περιοχές που τα ούλα έχουν αποτραβηχτεί. Οι ρίζες δεν καλύπτονται από σμάλτο και η επιφάνειά τους έχει χιλιάδες μικρούς πόρους, οι οποίοι επικοινωνούν με το εσωτερικό του δοντιού και τα νεύρα. Έτσι, τα θερμικά ερεθίσματα όπως το κρύο και το ζεστό, ερεθίζουν το νεύρο του δοντιού και νοιώθετε πόνο.
Υπάρχουν όμως και πολλές άλλες αιτίες που μπορούν να προκαλέσουν οδοντική ευαισθησία:

• Τερηδόνα. Προκαλεί συνήθως ευαισθησία και πόνο στο κρύο ο οποίος στην αρχή έχει μικρή διάρκεια. Όσο η τερηδόνα προχωρά σε βάθος, ο πόνος κρατάει περισσότερο και γίνεται πιο έντονος.
• Δυνατό βούρτσισμα και οδοντόβουρτσες με σκληρή τρίχα και ηλεκτρικές οδοντόβουρτσες. Και τα τρία έχουν ως αποτέλεσμα την αποτριβή του σμάλτου, ειδικά στην περιοχή κοντά στα ούλα που υπάρχει σε πιο λεπτό στρώμα και τον τραυματισμό των ούλων και την απογύμνωση των ριζών.
• Η ουλίτιδα και η περιοδοντίτιδα επίσης προκαλούν υφίζηση των ούλων και αποκάλυψη των ευαίσθητων ριζικών επιφανειών.
• Το σφίξιμο και τρίξιμο των δοντιών από μερικούς ανθρώπους μπορεί να είναι η αιτία γρήγορης και σε μεγάλο βαθμό αποτριβής του σμάλτου. Η ουσία που βρίσκεται κάτω από το σμάλτο ονομάζεται οδοντίνη. Παρόμοια με τις ρίζες επικοινωνεί με το εσωτερικό του δοντιού μέσω των «οδοντινικών σωληναρίων», πράγμα το οποίο την κάνει ευαίσθητη στα θερμικά ερεθίσματα.
• Το ίδιο συμβαίνει και μετά από κάταγμα μέρους του δοντιού και απώλεια του προστατευτικού στρώματος, του σμάλτου.
• Ευαισθησία μετά από λεύκανση των δοντιών. Τα υλικά που χρησιμοποιούνται για τη λεύκανση προκαλούν παροδική ευαισθησία που συνήθως περνά 2 με 3 ημέρες μετά τη διακοπή και την ολοκλήρωση της διαδικασίας.
• Όξινες τροφές και ποτά, όπως πορτοκάλια, λεμόνια, ξύδι, γιαούρτι, κρασί, τσάι και μεγάλη κατανάλωση αναψυκτικών που περιέχουν φωσφορικό οξύ, αλλοιώνουν το σμάλτο και προκαλούν ευαισθησία.
• Κάποιες οδοντιατρικές εργασίες μπορούν να προκαλέσουν παροδική ευαισθησία. Αυτό μπορεί να συμβεί μετά από καθαρισμό πέτρας, τροχισμό δοντιών για στεφάνες και γέφυρες ή σφράγισμα και συνήθως διαρκεί εως και 4 – 6 εβδομάδες.

Η αντιμετώπιση της οδοντικής ευαισθησίας πολλές φορές μπορεί να αποδειχθεί δύσκολη και είναι ανάλογη με την αιτία που την προκαλεί.
Στην περίπτωση της αποκάλυψης των επιφανείων των ριζών ή της οδοντίνης, μπορεί να έχει καλό αποτέλεσμα μια οδοντόκρεμα για ευαίσθητα δόντια. Κάποιες φορές μπορεί να χρειαστεί η βοήθεια του οδοντιάτρου σας, ο οποίος επικαλύπτει τις ευαίσθητες επιφάνειες με ειδικά βερνίκια που μειώνουν την ενόχληση.
Στις περιπτώσεις που υπάρχει τερηδόνα και χαλασμένα δόντια, τότε η αντιμετώπιση είναι η τοποθέτηση σφραγισμάτων. Πολλές φορές η οδοντική ευαισθησία είναι τόσο έντονη και επίμονη που μπορεί να χρειαστεί ακόμη και η απονεύρωση του δοντιού.

***   Φρονιμίτες: 8 πράγματα που πρέπει να γνωρίζουμε  
Πηγή: Art of Life & Health   , Περιοδικό του ομίλου ΥΓΕΙΑ

~ Δεν είναι λίγες οι φορές που οι φρονιμίτες προκαλούν πιο σύνθετα προβλήματα. Ποιος είναι ο σωστός χειρισμός και σε σημεία πρέπει να δίνουμε προσοχή;
 *  Οι τρίτοι γομφίοι είναι τα τελευταία δόντια που αναπτύσσονται και εμφανίζονται στο στόμα μεταξύ 17 και 23 ετών, όταν τελειώνει η εφηβεία και ξεκινάει η περίοδος της ενηλικίωσης. Αυτός είναι ο λόγος που έχουν ονομαστεί σωφρονιστήρες ή φρονιμίτες. Πολλές φορές δεν βρίσκουν χώρο για να βγουν στο στόμα και έτσι παραμένουν έγκλειστοι ή ημιέγκλειστοι.

Γιατί πονάμε από τους φρονιμίτες;

Η περιοχή όπου βρίσκεται ο φρονιμίτης είναι δύσκολο να καθαριστεί και εύκολα αναπτύσσονται βακτήρια. Έτσι, όταν επικοινωνεί με το στοματικό περιβάλλον, δηλαδή είναι ημιέγκλειστος, αναπτύσσονται μολύνσεις (περιστεφανίτιδα) που εκδηλώνονται με πόνο, πρήξιμο, περιορισμό στο άνοιγμα του στόματος, ερυθρότητα και κακοσμία. Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να παραμείνουν τοπικά ή να επεκταθούν και να δημιουργήσουν σοβαρότερα προβλήματα.

Τι άλλα προβλήματα δημιουργεί ένας έγκλειστος ή ημιέγκλειστος φρονιμίτης;

• Η παρουσία εγκλείστων φρονιμιτών, σύμφωνα με την άποψη πολλών ειδικών, φαίνεται να αποτελεί έναν από τους παράγοντες που δημιουργούν πιέσεις στα μπροστινά δόντια με συνέπεια την απώλεια των αποτελεσμάτων της ορθοδοντικής θεραπείας.
• Ο ημιέγκλειστος φρονιμίτης, λόγω της περιοχής όπου βρίσκεται, δεν μπορεί να καθαριστεί σωστά και έτσι πολύ γρήγορα και ο ίδιος τερηδονίζεται και αποκτάει σοβαρά περιοδοντικά προβλήματα, που επεκτείνονται και στο διπλανό τραπεζίτη.
• Ο έγκλειστος φρονιμίτης πολύ συχνά χαλά το διπλανό δόντι που πιέζει ή απορροφά τη ρίζα του.
• Σπανιότερα μπορεί να δημιουργηθεί κύστη ή ακόμα και κάποιος όγκος γύρω από το φρονιμίτη.

Πότε πρέπει να βγαίνει ένας φρονιμίτης;

Είναι αυτονόητο ότι οι φρονιμίτες που είτε έχουν πρόβλημα οι ίδιοι είτε δημιουργούν προβλήματα σε διπλανά δόντια και στις γνάθους, θα πρέπει να αφαιρούνται. Πιο συγκεκριμένα όταν:

• παρουσιάζουν οποιαδήποτε οδοντική παθολογία (τερηδόνα, περιοδοντίτιδα),
• εμφανίζουν συχνές υποτροπές περιστεφανίτιδας,
• δημιουργούν βλάβες σε διπλανά δόντια,
• είναι υπεύθυνοι για τη δημιουργία κύστεων ή (πολύ σπάνια) όγκων.

Πρέπει να βγαίνουν και πότε οι φρονιμίτες που δεν δημιουργούν κανένα πρόβλημα;
Φρονιμίτες που έχουν εμφανιστεί στο στόμα και λειτουργούν, εφόσον δεν έχουν την παραμικρή νόσο και βρίσκονται σε ένα υγιές περιβάλλον με υγιή ούλα, δε χρειάζεται να αφαιρούνται. Φρονιμίτες που είναι είτε ημιέγκλειστοι είτε έγκλειστοι και δε συμμετέχουν στη μάσηση, ακόμα και αν δε δημιουργούν κάποιο πρόβλημα, είναι καλό να αφαιρούνται.

Είναι εύκολη η χειρουργική εξαγωγή ενός ημιέγκλειστου ή έγκλειστου φρονιμίτη;

Ναι, για τον ιατρό με την εξειδικευμένη εκπαίδευση, όπως και την πείρα για να ολοκληρώσει αυτήν την επέμβαση ανώδυνα, γρήγορα και με τη λιγότερη δυνατή μετεγχειρητική επιβάρυνση για τον ασθενή. Η χειρουργική αφαίρεση είναι για την ομάδα μας μια απλή επέμβαση ρουτίνας, που μπορεί να γίνει με κλασική τοπική αναισθησία. Στο Νοσοκομείο ΥΓΕΙΑ πολλές φορές επιλέγουμε τη μέθη με τη βοήθεια εξειδικευμένου αναισθησιολόγου, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις που θα γίνει η εξαγωγή 3-4 φρονιμιτών (γ΄ γομφίου)  μαζί.

Είναι ασφαλής διαδικασία η μέθη και γιατί να την προτιμήσουμε;

Είναι μία διαδικασία που γίνεται και για πολλές άλλες ιατρικές πράξεις (π.χ. γαστροσκόπηση). Είναι απόλυτα ασφαλής εφόσον γίνεται σε νοσοκομειακό χώρο παρουσία αναισθησιολόγου. Η κλασική ανάμνηση των ασθενών που ακολουθούν αυτή τη διαδικασία είναι ότι… δεν τη θυμούνται!

Πόσους φρονιμίτες να βγάζουμε;

Αν και ο κάθε φρονιμίτης μπορεί να βγει ξεχωριστά, είναι πολύ καλύτερο για τον ασθενή η εξαγωγή τους να γίνεται είτε σε ζευγάρι (κάθε πλευρά ξεχωριστά) είτε όλοι μαζί. Αν και η αφαίρεση όλων των φρονιμιτών μαζί ακούγεται αρχικά αρκετά επιβαρυντική για τον ασθενή, η τελική ταλαιπωρία του είναι σαφώς μειωμένη. Και αυτό διότι:

• Είναι μια διαδικασία απολύτως ασφαλής και γρήγορη Οι χειρουργικές συνεδρίες μειώνονται από 4 σε 2 ή, ακόμα καλύτερα, σε 1. Η ίδια φαρμακευτική αγωγή (προληπτική αντιβίωση, αντιφλεγμονώδη, παυσίπονα) χορηγείται μόνο 1 ή 2 φορές αντί για τέσσερις.
• Οι καθημερινές επαγγελματικές, σχολικές ή κοινωνικές υποχρεώσεις του ασθενούς διαταράσσονται αντίστοιχα 1-2 φορές αντί για 4.

Πρέπει να βγαίνουν οι φρονιμίτες σε παιδιά και εφήβους μετά την ορθοδοντική θεραπεία;

Η παρουσία εγκλείστων φρονιμιτών, σύμφωνα με την άποψη πολλών ειδικών, φαίνεται να αποτελεί έναν από τους παράγοντες που δημιουργούν πιέσεις στα μπροστινά δόντια με συνέπεια την απώλεια των αποτελεσμάτων της ορθοδοντικής θεραπείας. Για το λόγο αυτό οι περισσότεροι ορθοδοντικοί συνιστούν την εξαγωγή των εγκλείστων σωφρονιστήρων στα παιδιά και τους εφήβους μετά το τέλος της ορθοδοντικής θεραπείας και, σε ορισμένες περιπτώσεις, και στην αρχή της.
 ~ Πηγές: Ιωάννης Μελακόπουλος Κωνσταντίνος Παπαδημητρίου Αχιλλέας Σουρμελής Κωνσταντίνος Χούπης Στοματικοί και Γναθοπροσωπικοί Χειρουργοί

***  Πόνος στο απονευρωμένο δόντι

~  Καλημέρα, πριν κανα δυο χρόνια είχα κανει απονεύρωση στο πανω δεξιό πρώτο προγόμφιο. Παρότι είχα κανει απονεύρωση το δόντι όταν το χτύπαγα η δάγκωμα με αυτο με ψιλοπόγαγε αλλά δεν είχα δωσει σημασία γιατι δεν ηταν ενοχλητικό.                                
-  Πλέον εχει αρχίσει να με ενοχλεί κάπως περισσότερο, κάποιος μου είπε οτι μπορεί το υλικό που βάζει στην απονευρώση να μπήκε πιο βαθειά. Τι μπορώ να κάνω ? Ειναι επικίνδυνο και επιτακτικό να το κοιτάξω?
Απάντηση : Γεια σας. Αν σας ενοχλεί τοτε καλο θα ηταν να σας δει ο οδοντιατρος σας για να βρει την αίτια της ενόχλησης.
***  Καρκίνος της γλώσσας:
Σημεία, συμπτώματα, διάγνωση, θεραπεία, πρόγνωση και πρόληψη

Ο καρκίνος της γλώσσας είναι από τις συχνότερες και σοβαρότερες μορφές των καρκίνων που εμφανίζονται στο στόμα.
Η συνηθέστερη μορφή καρκίνου της γλώσσας είναι το καρκίνωμα πλακώδους επιθηλίου. Αναπτύσσεται από τα επίπεδα κύτταρα που καλύπτουν την επιφάνεια της γλώσσας και του υπόλοιπου στόματος. Ο καρκίνος μπορεί να παρουσιαστεί στο μέρος της γλώσσας που φαίνεται (στα πρόσθια δύο τρίτα) ή στη βάση της γλώσσας (το οπίσθιο ένα τρίτο της που βρίσκεται προς το φάρυγγα).
Η ακριβής αιτία που τον προκαλεί δεν είναι γνωστή. Συμβαίνει όμως συχνότερα σε άτομα που καπνίζουν πίπα, πούρα, τσιγάρα και σε ανθρώπους που μασούν καπνό. Επίσης είναι συχνότερος σε άτομα που καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες αλκοόλ και σε ασθενείς που έχουν τεχνητές οδοντοστοιχίες.
Ο καρκίνος της γλώσσας εκδηλώνεται σπάνια σε ηλικίες κάτω των 40 ετών, ιδιαίτερα σε γυναίκες. Είναι συχνότερος σε άνδρες άνω των 60 ετών.

Ο κακοήθης αυτός όγκος αρχίζει συνήθως ως ένα μικρό ογκίδιο, μια μικρή σκληρή άσπρη ή κοκκινωπή πλάκα ή ένα έλκος στη γλώσσα. Εάν αφεθεί να εξελιχθεί χωρίς θεραπεία, έχει τη δυνατότητα να εξαπλωθεί στο στόμα και στο υπόλοιπο σώμα. Όσο πιο πολύ αυξάνεται σε μέγεθος ο όγκος, τόσο πιο απειλητικός γίνεται για τη ζωή του ασθενούς . 
Τα κυριότερα σημεία και συμπτώματα του καρκίνου της γλώσσας είναι:

1. Το μικρό ογκίδιο ή η παχιά άσπρη ή ερυθηματώδης πλάκα, εξελίσσονται σε ένα έλκος που έχει υπερυψωμένο περίγυρο και το οποίο ματώνει εύκολα στο κέντρο
    
2. Χωρίς θεραπεία, ο καρκίνος προχωρεί και διηθεί τα ούλη, την κάτω σιαγόνα, τους λεμφαδένες, το λαιμό και το έδαφος του στόματος καταστρέφοντας τους υγιείς ιστούς στις εν λόγω περιοχές
    
3. Εάν ο καρκίνος μεγαλώσει αρκετά, η γλώσσα μπορεί να γίνει σκληρή και ακίνητη. Εάν ο καρκίνος αφεθεί να εξελιχθεί, μπορεί να προκαλεί απόφραξη του λαιμού κάνοντας έτσι δύσκολη την κατάποση και την αναπνοή
    
4. Επιπρόσθετα προβλήματα λόγω ανεξέλεγκτης αύξησης και επέκτασης του καρκίνου περιλαμβάνουν πόνο, μούδιασμα δυσοσμία στόματος ή και φάρυγγα, άκαμπτους μύες της γλώσσας, σιαλόρροια, δυσκολίες στην ομιλία, κατάποση και μάσηση.

Υπάρχουν βέβαια και άλλες παθήσεις που μπορεί να έχουν ή να μην έχουν σχέση με καρκίνο, οι οποίες ευθύνονται για τέτοια σημεία ή συμπτώματα. Σε περίπτωση οποιασδήποτε ανησυχίας ή αμφιβολίας για ένα πρόβλημα στο στόμα, είναι απαραίτητο να αναζητείται η συμβουλή του γιατρού.
Η διάγνωση γίνεται με τη λήψη του ιστορικού του ασθενούς και την εξέταση του στόματος από το γιατρό. Ο γιατρός θα ρωτήσει από πότε ο ασθενής έχει αντιληφθεί κάποια ανωμαλία στο στόμα και πώς αυτή έχει εξελιχθεί. Εάν το κρίνει αναγκαίο θα ζητήσει να γίνει βιοψία. Το μικρό τεμάχιο που λαμβάνεται κατά τη βιοψία εξετάζεται ιστολογικά για την αναγνώριση ή όχι καρκίνου.
Η θεραπεία του καρκίνου της γλώσσας πρέπει να γίνεται από ομάδα εξειδικευμένων γιατρών. Γίνεται σταδιοποίηση για να εξακριβωθεί πόσο ακριβώς έχει εξαπλωθεί η νόσος τοπικά, στις γειτνιάζουσες με τη γλώσσα περιοχές, στους λεμφαδένες και αλλού στο σώμα.
Για τη θεραπευτική αγωγή της νόσου, μπορούν να χρησιμοποιηθούν η χειρουργική επέμβαση, η ακτινοθεραπεία και η χημειοθεραπεία. Το είδος της θεραπείας και ο συνδυασμός των διαφόρων θεραπευτικών όπλων που θα χρησιμοποιηθούν, θα αποφασιστεί από την ομάδα των γιατρών ανάλογα με το στάδιο της νόσου και της κατάστασης του ασθενούς.
Η πλαστική χειρουργική για την αποκατάσταση της λειτουργίας και εμφάνισης της γλώσσας όπως και η λογοθεραπεία, αποτελούν συχνά μέρος της θεραπείας. Αυτές χρησιμοποιούνται ιδιαίτερα όταν είναι αναγκαίο να αφαιρεθεί ένα τμήμα της γλώσσας, των λεμφαδένων ή της σιαγόνας για να επιτευχθεί η αφαίρεση της ολότητας του κακοήθους όγκου.
Για τους πολύ μικρούς καρκίνους της γλώσσας, η καλύτερη θεραπεία είναι η χειρουργική επέμβαση. Για μεγαλύτερους όγκους που έχουν επεκταθεί στους λεμφαδένες του λαιμού, πιθανόν να χρειάζεται συνδυασμός χειρουργικής αφαίρεσης και ακτινοθεραπείας.
Στις περιπτώσεις μεγάλων όγκων με λεμφαδενικές μεταστάσεις, είναι δυνατόν να γίνει εκτός από την αφαίρεση του καρκίνου από τη γλώσσα και αφαίρεση όλων των λεμφαδένων από τη μία ή και τις δύο μεριές του λαιμού. Η ολική αφαίρεση λεμφαδένων από το λαιμό, μειώνει τις πιθανότητες επανεμφάνισης του καρκίνου στο μέλλον. Στις περιπτώσεις αυτές, χορηγείται στη συνέχεια ακτινοθεραπεία για καταστροφή των καρκινικών κυττάρων που πιθανόν να παρέμειναν πίσω μετά από τη χειρουργική επέμβαση.
Εάν ο καρκίνος της γλώσσας έχει επεκταθεί σε τέτοιο σημείο που να επηρεάζει και διηθεί το μεγαλύτερο μέρος της γλώσσας, μπορεί να χρειαστεί μερική ή ολική αφαίρεση της γλώσσας, (γλωσσεκτομή). Πρόκειται για πολύ σοβαρή, μεγάλη επέμβαση και οι γιατροί πιθανόν να συστήσουν να γίνει αρχικά χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία για να μειωθεί ο όγκος. Εάν ο καρκίνος ανταποκριθεί και μειωθεί, τότε η επέμβαση μπορεί να γίνει σε μικρότερη έκταση.
Τα χημειοθεραπευτικά φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τον καρκίνο της γλώσσας περιλαμβάνουν τη σισπλατίνη, τη 5-φλουοουρακίλη και σπανιότερα την καρμποπλατίνη, την μπλεομυκίνη και τη μεθοτρεξάτη.
Σε περιπτώσεις ολικής ή μερικής γλωσσεκτομής, μπορεί να επηρεαστεί η ικανότητα ομιλίας και κατάποσης του ασθενούς όπως επίσης και η εμφάνιση του. Είναι μια εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση και έτσι ο ασθενής θα χρειαστεί μεγάλη βοήθεια και στήριξη μετά από την επέμβαση. Ο ασθενής θα πρέπει να ενημερώνεται με κάθε λεπτομέρεια για το τι πρόκειται να συμβεί, για το πώς θα επηρεαστεί η εμφάνιση, η ομιλία, το πώς θα τρώει ή θα πίνει και ποια αγωγή θα του παρασχεθεί μετά.
Είναι σημαντικό οι ασθενείς με καρκίνο της γλώσσας να έρχονται σε επικοινωνία με άλλους ασθενείς που έχουν το ίδιο πρόβλημα. Η αλληλοβοήθεια μεταξύ ασθενών, δίνει σημαντική στήριξη για την αντιμετώπιση του σοβαρού αυτού προβλήματος.
Η πρόγνωση του καρκίνου της γλώσσας, εξαρτάται από το στάδιο στο οποίο βρίσκεται κατά τη διάγνωση, την αποτελεσματικότητα της θεραπείας που θα χορηγηθεί και από τη γενική κατάσταση της υγείας του ασθενούς.
Εάν η νόσος διαγνωσθεί έγκαιρα, στα αρχικά στάδια, οι πιθανότητες ίασης είναι της τάξης του 80%. Στις περιπτώσεις που όταν ανιχνευθεί ο καρκίνος, έχει ήδη εξαπλωθεί στους λεμφαδένες, τότε η πρόγνωση είναι χειρότερη και εξαρτάται από το στάδιο που έχει φτάσει και τις ενδεχόμενες μεταστάσεις που έχει κάνει.
Η πρόληψη κατά του καρκίνου της γλώσσας περιλαμβάνει τα ακόλουθα:

1. Ζητήστε άμεσα τη συμβουλή του γιατρού σας εάν παρατηρήσετε κάποιο ανώμαλο οζίδιο (μικρό κουβάρι ή μάζα), πληγή ή αποχρωματισμένη περιοχή στη γλώσσα σας που δεν υποχωρεί μετά από 10 περίπου μέρες ή που επιδεινώνεται, αιμορραγεί ή επεκτείνεται γρήγορα
    
2. Σιγουρευτείτε σε περίπτωση που έχετε τεχνητές οδοντοστοιχίες, ότι εφαρμόζουν καλά και ότι οι άκρες των δοντιών είναι ομαλές και δεν ερεθίζουν το στόμα ή τη γλώσσα σας
    
3. Αποφεύγετε το κάπνισμα οποιασδήποτε μορφής
    
4. Αποφεύγετε την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
    
5. Να βλέπετε τον οδοντίατρο σας τουλάχιστον μία έως δύο φορές το χρόνο, ιδιαίτερα εάν είστε καπνιστές. Συχνά είναι οι οδοντίατροι που ανακαλύπτουν τα πρώτα σημεία καρκίνου της γλώσσας.

Συνοπτικά, βλέπουμε ότι υπάρχουν τρόποι που μπορούν να συμβάλλουν αποτελεσματικά στην πρόληψη του καρκίνου της γλώσσας. Η έγκαιρη ανίχνευση έχει καθοριστικό ρόλο για την αύξηση της επιβίωσης των ασθενών με καρκίνο της γλώσσας αλλά και για τους καρκίνους της στοματικής κοιλότητας.

***  Καρκίνος του στόματος και του φάρυγγα: Η έγκαιρη ανίχνευση, διάγνωση και θεραπεία σώζουν ζωές

~  Ο καρκίνος της στοματικής κοιλότητας μπορεί να εκδηλωθεί σε διάφορα σημεία του στόματος, όπως η γλώσσα, τα χείλη, η παρειά, τα ούλη, ο ουρανίσκος και επίσης πιο πίσω στην περιοχή του φάρυγγα και των αμυγδαλών.
Όσο πιο γρήγορα ανιχνευτεί ένας καρκίνος της στοματικής κοιλότητας τόσο περισσότερες είναι οι πιθανότητες ίασης του ασθενούς.
Τα ποσοστά επιβίωσης των ασθενών με καρκίνο του στόματος ή του φάρυγγα πέφτουν δραματικά όταν ο καρκίνος της περιοχής αυτής εξαπλωθεί, δηλαδή κάνει μεταστάσεις σε άλλα όργανα ή περιοχές του σώματος.
Η καθυστέρηση στην ανίχνευση, διάγνωση και θεραπεία του καρκίνου του στόματος και του φάρυγγα μπορεί να είναι αιτία δημιουργίας μεταστάσεων και μείωσης των ελπίδων ίασης του ασθενούς. Για αυτό είναι πολύ σημαντικό να ανιχνεύονται το ταχύτερο δυνατό καρκίνοι που εμφανίζονται στην περιοχή αυτή διότι στα αρχικά στάδια η θεραπεία είναι πιο αποτελεσματική.
 Για να επιτευχθούν καλύτερα αποτελέσματα στη μάχη κατά του καρκίνου του στόματος και του φάρυγγα χρειάζεται περισσότερη διαφώτιση και διαπαιδαγώγηση του κοινού αλλά και των επαγγελματιών υγείας. Σε ανθρώπους που έχουν χαρακτηριστικά που δημιουργούν για αυτούς περισσότερες πιθανότητες προσβολής από μια μορφή καρκίνου της στοματικής κοιλότητας χρειάζονται αυξημένες προσπάθειες πρόληψης και συστηματικής παρακολούθησης για έγκαιρη διάγνωση. Οι περισσότερες περιπτώσεις καρκίνου του στόματος και του φάρυγγα προκαλούνται από το κάπνισμα, την κατάχρηση αλκοόλ ή και από τα δύο μαζί. Οι εν λόγω καρκίνοι εκδηλώνονται συνήθως μετά την ηλικία των 40 ετών.
Το ποσοστό επιβίωσης των ασθενών με καρκίνο της στοματικής κοιλότητας στα 5 χρόνια μετά από τη διάγνωση κυμαίνεται γύρω στο 60%. Ωστόσο σε ορισμένες ομάδες ανθρώπων όπως οι Αφροαμερικανοί άνδρες, το ποσοστό αυτών που επιβιώνουν για περισσότερο από 5 χρόνια είναι μόνο 36%.
Η εξέταση του στόματος είναι μια απλή, εύκολη, ανώδυνη και γρήγορη εξέταση που μπορεί να προσφέρει ανεκτίμητες πληροφορίες. Ο γιατρός ή ο οδοντίατρος μπορούν να ελέγξουν όλο το στόμα, τα χείλη, τα ούλη, το φάρυγγα, τις αμυγδαλές, τον ουρανίσκο, το εσωτερικό μέρος των παρειών, να εξετάσουν το πρόσωπο και το λαιμό για να ανιχνεύσουν εάν υπάρχουν οποιαδήποτε σημεία που μαρτυρούν την ύπαρξη κάποιας σοβαρής πάθησης.
Επιπρόσθετα, ο κάθε άνθρωπος μπορεί να κοιτάζει το δικό του στόμα στο πλαίσια μιας αυτοεξέτασης. Ο γιατρός ή ο οδοντίατρος του μπορούν εύκολα να το συμβουλεύσουν για τα βασικά σημεία που πρέπει να κοιτάζει ενώ θα παραμένουν πάντα στη διάθεση του σε περίπτωση ανησυχίας για κάποιο σημείο που εμφανίζεται και δημιουργεί υποψίες.
Η τακτική εξέταση της στοματικής κοιλότητας από το γιατρό ή τον οδοντίατρο όπως επίσης και η αυτοεξέταση του ασθενούς μπορούν να σώζουν ζωές που αφαιρεί ο καρκίνος του στόματος και του φάρυγγα.
Εάν παρατηρήσετε κάποια από τις πιο κάτω αλλοιώσεις στο στόμα σας που διαρκεί για περισσότερο από 2 εβδομάδες, τότε καλύτερα είναι να συμβουλευτείτε το γιατρό ή τον οδοντίατρο σας:

1. Πληγή ή ζώνη πάχυνσης της επιφάνειας στα χείλη, στο στόμα ή στο φάρυγγα
    
2. Ύπαρξη μιας ζώνης ή περιοχής με λευκό ή ερυθρό χρώμα στο στόμα σας
    
3. Δυσκολίες μάσησης ή κατάποσης
    
4. Αίσθημα ότι κάτι που ενοχλεί, υπάρχει ή πιάστηκε κάπου στο λαιμό σας
    
5. Δυσκολίες στο να κινείτε τη γλώσσα ή τη σιαγόνα σας
    
6. Μουδιάσματα στη γλώσσα ή στο στόμα
    
7. Για άτομα που έχουν τεχνητές οδοντοστοιχίες, πρήξιμο της σιαγόνας που τα κάνει να νιώθουν ενοχλήσεις με αυτές
    
8. Πόνος στο ένα αυτί χωρίς απώλεια ακοής.

 ***   Στοματικός έρωτας και καρκίνος στόματος και φάρυγγα

 ~ Ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων HPV (Human Papilloma Virus) που είναι η αιτία πρόκλησης του καρκίνου τραχήλου της μήτρας, φαίνεται ότι παίζει ρόλο και στην πρόκληση καρκίνου του στόματος και του φάρυγγα. Ο ιός HPV μεταδίδεται κυρίως δια μέσου της σεξουαλικής επαφής.
Το σημαντικό αυτό συμπέρασμα προκύπτει από έρευνα που έγινε σε 9 χώρες από επιστήμονες της  Διεθνούς Επιτροπής για την Έρευνα για τον Καρκίνο (International Agency for Research on Cancer).
Εξετάστηκαν 1.415 ασθενείς με καρκίνο του στόματος, 255 ασθενείς με καρκίνο του στοματοφάρυγγα και 1.732 άτομα χωρίς καρκίνο.
Διερευνήθηκε στο σύνολο των ατόμων που συμπεριλήφθηκαν στην έρευνα κατά πόσο υπήρχε ή όχι το DNA του ιού HPV 16 που είναι αιτία καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Εξετάστηκε επίσης πόσοι ασθενείς είχαν αντισώματα εναντίον πρωτεϊνών του ιού αυτού.
Τα ευρήματα των επιστημόνων είναι ενδεικτικά:

• Σε 18% των καρκίνων του στοματοφάρυγγα, υπήρχε το DNA του ιού HPV
   
• Σε περίπου 4% των καρκίνων του στόματος υπήρχε DNA του ιού HPV
   
• Τα πιο πάνω ευρήματα ήσαν συχνότερα σε άτομα που δήλωσαν ότι είχαν περισσότερους από ένα σεξουαλικούς συντρόφους η ότι έκαναν στοματικό έρωτα
   
• Τα άτομα που είχαν αντισώματα εναντίον των πρωτεϊνών του ιού HPV 16, παρουσίαζαν σημαντικά μεγαλύτερες πιθανότητες να προσβληθούν από καρκίνους του στοματοφάρυγγα και του στόματος
   
• Ο ιός HPV 16 είναι το στέλεχος της ομάδας των ιών HPV που είναι ο συχνότερος παράγοντας πρόκλησης καρκίνου τραχήλου της μήτρας, βρέθηκε επίσης να είναι ο ιός που βρίσκεται με τη μεγαλύτερη συχνότητα στους καρκίνους του στοματοφάρυγγα και του στόματος.

Το συμπέρασμα των ερευνητών είναι ότι ο ιός HPV φαίνεται να παίζει αιτιολογικό ρόλο στην πρόκληση ενός μεγάλου ποσοστού του καρκίνου του στοματοφάρυγγα και σε ένα μικρότερο ποσοστό των καρκίνων του στόματος.
Δεν υπάρχει σήμερα ειδική θεραπεία εναντίον του ιού HPV. Γίνονται τώρα έρευνες για τη δημιουργία εμβολίου εναντίον του ιού.
Το εμβόλιο αυτό εάν αποδειχθεί αποτελεσματικό, ίσως θα μπορούσε να συμβάλει στη μείωση των καρκίνων τραχήλου μήτρας όπως επίσης και στη μείωση των καρκίνων του στοματοφάρυγγα και του στόματος.

*** Επικίνδυνος συνδυασμός: Σάλιο και καπνός τσιγάρου

 ~  Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι υπήρχε συνέργια μεταξύ του σάλιου και του καπνού του τσιγάρου με αποτέλεσμα τα καρκινικά κύτταρα να υποβοηθούνται στον πολλαπλασιασμό τους.

~ Παράλληλα ο συνδυασμός καπνού και σάλιου, δημιουργούσε τις προϋποθέσεις για πρόκληση βλαβών στα κύτταρα της βλεννογόνου του στόματος και του φάρυγγα.

Ο καπνός του τσιγάρου και άλλων καπνιστικών προϊόντων, αλλοιώνει το σάλιο και σχηματίζει μαζί του, ένα επικίνδυνο συνδυασμό που είναι η κυριότερη αιτία καρκίνου του στόματος και του φάρυγγα. Το σάλιο κανονικά προστατεύει το στόμα και τη φαρυγγική κοιλότητα μέχρι το λάρυγγα από πολλούς εξωγενείς παράγοντες. Περιέχει ισχυρές αντιοξειδωτικές ουσίες που αποτελούν ασπίδα του οργανισμού κατά του καρκίνου.
Ο καρκίνος του στόματος και του φάρυγγα είναι ο συχνότερος καρκίνος της κεφαλής και του λαιμού. Αποτελεί περίπου το 2%-4% του συνόλου των καρκίνων. Η ανταπόκριση των εν λόγω καρκίνων στις θεραπείες δεν είναι ικανοποιητική.

 ~* Στην ουσία ο συνδυασμός σάλιου και καπνού είναι χειρότερος για τα κύτταρα παρά ο καπνός από μόνος του. Αυτό σημαίνει ότι οι ουσίες που περιέχονται στον καπνό, έχουν την ιδιότητα να μετατρέπουν το σάλιο από ένα προστάτη του οργανισμού μας σε ένα εχθρό.
Οι καπνιστές πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι οι σοβαρές ζημιές που προκαλεί το κάπνισμα, αρχίζουν από τη στιγμή που ο καπνός εισέρχεται στη στοματική κοιλότητα.
Οι καρκίνοι της κεφαλής και του λαιμού, περιλαμβάνουν τους καρκίνους των χειλών, της γλώσσας, του στόματος, των ούλων, του φάρυγγα και του λάρυγγα. Ο κυριότερος ένοχος είναι το κάπνισμα
 ~  Κάθε χρόνο παγκοσμίως αναφέρονται 400.000 νέα περιστατικά καρκίνων της κεφαλής και του λαιμού. Δυστυχώς στα πέντε χρόνια μετά από τη διάγνωση μόνο το 50% των ασθενών αυτών επιβιώνουν.
~*  Πιστεύουμε ότι η έρευνα αυτή μας δίνει νέες πληροφορίες για τη γένεση των καρκίνων του στόματος και του φάρυγγα.
Η αλλοίωση του σάλιου και η μετατροπή του από τον καπνό από ένα ισχυρό φίλο και προστάτη σε ένα ισχυρό εχθρό του οργανισμού, πρέπει να προβληματίσει ιδιαίτερα αυτούς που επιμένουν να καπνίζουν. Αποτελεί ακόμη ένα κίνητρο για να σταματήσουν την καταστροφική και θανάσιμη αυτή συνήθεια.

*** Καφές και πρόληψη για καρκίνο στόματος, φάρυγγα και οισοφάγου 

Η κατανάλωση καφέ συσχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο προσβολής από καρκίνο του στόματος, του φάρυγγα και του οισοφάγου ακόμη και στις ομάδες πληθυσμού που έχουν ψηλό κίνδυνο προσβολής από τους εν λόγω καρκίνους.
Σε μια μακροχρόνια προοδευτική έρευνα Ιάπωνες ερευνητές εξέτασαν την επίδραση που είχε η κατανάλωση καφέ στον κίνδυνο προσβολής από καρκίνο. Συμμετείχαν συνολικά 38.679 άτομα ηλικίας από 40 έως 64 ετών τα οποία δεν είχαν προηγούμενο ιστορικό καρκίνου.
Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν αρχικά ερωτηματολόγιο σχετικά με την κατανάλωση καφέ που είχαν συνήθως. Η διάρκεια παρακολούθησης των ατόμων αυτών ήταν κατά μέσο όρο σχεδόν 14 χρόνια.
Κατά τη διάρκεια της έρευνας καταγράφηκαν 157 περιπτώσεις καρκίνων του στόματος, του φάρυγγα και του οισοφάγου. Η ανάλυση των στοιχείων που αφορούσαν στην κατανάλωση καφέ και του κινδύνου προσβολής από τους εν λόγω καρκίνους έδειξε ότι με την αύξηση των φλιτζανιών καφέ που έπιναν οι συμμετέχοντες μειωνόταν ο κίνδυνος για καρκίνο.
Οι άνθρωποι που έπιναν ένα ή περισσότερα φλιτζάνια καφέ την ημέρα είχαν 50% χαμηλότερο κίνδυνο να προσβληθούν από καρκίνο του στόματος, του φάρυγγα και του οισοφάγου σε σύγκριση με τους ανθρώπους που δεν έπιναν καθόλου καφέ. 
Ο ευεργετικός συσχετισμός ίσχυε τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες όπως επίσης για όσους έπιναν ή δεν έπιναν αλκοολούχα ποτά και κάπνιζαν ή δεν κάπνιζαν στην έναρξη της έρευνας. Αυτό δείχνει ότι οι πιθανές προστατευτικές δράσεις του καφέ υπάρχουν τόσο για τις ομάδες χαμηλού κινδύνου προσβολής από τους καρκίνους αυτούς όσο και για τις ομάδες ψηλού κινδύνου.
Στην Ιαπωνία ο αριθμός των ανδρών που προσβάλλονται από καρκίνο του οισοφάγου είναι σχετικά ψηλός. Επίσης η κατανάλωση καφέ στη χώρα αυτή είναι μεγάλη.
Η κατανάλωση αλκοόλ και το κάπνισμα θεωρούνται ως παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο προσβολής από καρκίνους του άνω μέρους του πεπτικού σωλήνα. Για το λόγο αυτό και για σκοπούς πρόληψης συστήνεται η αποφυγή καπνίσματος και κατανάλωσης αλκοόλ.
Ωστόσο οι Ιάπωνες ερευνητές εκπλάγηκαν από την ουσιαστική μείωση των καρκίνων αυτών που βρέθηκε να σχετίζεται με την κατανάλωση καφέ ακόμη και στις ομάδες ψηλού κινδύνου.
Πρόκειται για μια από τις καλά σχεδιασμένες έρευνες που εξέτασαν προοδευτικά τη σχέση καφέ και καρκίνου του άνω πεπτικού συστήματος σε μεγάλο αριθμό ανθρώπων. Υπάρχουν και άλλα ερευνητικά στοιχεία που τεκμηριώνουν την προστατευτική δράση του καφέ εναντίον των εν λόγω καρκίνων αλλά από λιγότερο ισχυρές έρευνες.
Για τους λόγους αυτούς οι ερευνητές δηλώνουν ότι ο καφές θα μπορούσε να αποτελεί ένα παράγοντα πρόληψης εναντίον των καρκίνων του στόματος, του φάρυγγα και του οισοφάγου.

***   Ζούμε την εποχή της τελικής επίθεσης κατά του καρκίνου 
Στο Συνέδριο “Cancer Policy & Economics” συζητήθηκαν οι καινοτόμες θεραπευτικές προσεγγίσεις, η σχέση κόστους - οφέλους για το σύστημα υγείας και τους ασθενείς, καθώς και η πραγματική πρόσβαση των ασθενών σε αυτές στην Ελλάδα της κρίσης.
 Τι  είναι ο καρκίνος ;  Είναι μια αρρώστια των κυττάρων , που από διάφορα αίτια (κληρονομικά , χημικά , περιβαντολλογικά , διατροφικά , τραυματικά , κ..α ) , αναγκάζουν τα ανθρώπινα κυτταρα του κάθε οργανισμού , να εκτρέπονται της κανονικής των και φυσιολογικής λειτουργία τους , και να εκτελούν απροσδιόριστες και άστατες κινήσεις λειτουργιών , και τέλος να πολλαπλασιάζονται από τα καρκινοκύτταρα τα προσβαλλόμενα υγιή .-

~ Με επιτυχία ολοκληρώθηκε το Συνέδριο “Cancer Policy & Economics” που πραγματοποιήθηκε την Τρίτη στο Divani Caravel και διοργανώθηκε από το Health Daily και τη Boussias Communications. Το Συνέδριο διοργανώθηκε για δεύτερη χρονιά και αποτελεί ένα forum συζήτησης και κατάθεσης προτάσεων από τους φορείς της Πολιτείας, τους γιατρούς, τους ασθενείς, τους ερευνητές, τα στελέχη της φαρμακευτικής βιομηχανίας με στόχο το σχεδιασμό ολοκληρωμένων παρεμβάσεων με βάση αξιόπιστα στοιχεία και δεδομένα, ώστε να υποστηριχθούν αποτελεσματικότερα οι ασθενείς με καρκίνο. Στο πλαίσιο του Συνεδρίου συζητήθηκαν οι καινοτόμες θεραπευτικές προσεγγίσεις, η σχέση κόστους-οφέλους για το σύστημα υγείας και τους ασθενείς, καθώς και η πραγματική πρόσβαση των ασθενών σε αυτές στην Ελλάδα της κρίσης.
Το Συνέδριο άνοιξε με την ομιλία του ο Πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας Ευάγγελος Φιλόπουλος και τόνισε ότι στην Ελλάδα της κρίσης το έργο των Ελλήνων Ογκολόγων ανταγωνίζεται, παρά τις αντιξοότητες, αυτό των Ευρωπαίων συναδέλφων τους. Η διόγκωση του κράτους και η έλλειψη του πραγματικά απαραίτητου προσωπικού, δυσχεραίνει την πρόσβαση των ογκολογικών ασθενών στις θεραπείες τους. «Οι βασικές λύσεις είναι η ανανέωση δυναμικού που ασχολείται με το management της υγείας και η μείωση του κόστους σε ζωές και αντίκτυπο στο σύστημα υγείας είναι η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση», δήλωσε ο κ. Φιλόπουλος.
Ο Πρόεδρος του ΣΦΕΕ κ. Πασχάλης Αποστολίδης ανέφερε ότι «Οι συνέπειες της προσφυγικής κρίσης σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση που μαστίζει τη χώρα μας, μάς οδηγεί σε κατάσταση κόκκινου συναγερμού στις υπηρεσίες υγείας». Μεγαλώνουν οι ανισότητες στην πρόσβαση και η ανασφάλεια των πολιτών. Οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις επενδύουν σε προγράμματα πρώιμης πρόσβασης και σε κοινωνικά προγράμματα υπέρ των ασθενών. Το 50% των καρκίνων θεραπεύεται μέσω της επένδυσης σε Έρευνα & Ανάπτυξη σε καινοτόμες θεραπείες. «Η Πολιτεία είναι και σήμερα απούσα και από αυτό το Συνέδριο. Τα τελευταία μέτρα του Υπουργείου Υγείας υποσκάπτουν την πρόσβαση των ασθενών, γιατί στοχεύουν για άλλη μια φορά το φάρμακο, ενώ αντιπροσωπεύει στο συνολικό κόστος υγείας μόνο το 20% των συνολικών δαπανών» ανέφερε ο κ. Αποστολίδης.
Οι βασικές προτάσεις του Προέδρου του ΣΦΕΕ είναι μεταξύ άλλων:

• Η ορθολογική διαχείριση πόρων και ενίσχυση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας.
• Η ενίσχυση της κλινικής έρευνας. «Κάθε κλινική μελέτη φέρνει άμεσα στην οικονομία 250.000 € και έμμεσα στο ΑΕΠ 500.000 €», είπε ο κ. Αποστολίδης.
• Οργανωμένη καταγραφή των αναγκών μέσω εφαρμογής των ογκολογικών μητρώων ασθενών.

Στη συνέχεια, ο Παθολόγος- Ογκολόγος του Νοσοκομείου «Υγεία» κ. Πάρις Κοσμίδης δήλωσε ότι ο καρκίνος είναι η πρώτη αιτία θανάτου στις ΗΠΑ και η δεύτερη αιτία θανάτου στην Ευρώπη.
Σε κάθε χώρα διαφοροποιείται η στρατηγική αντιμετώπισης, για λόγους οικονομίας. «Το 2020 ο καρκίνος θα φτάσει τα επίπεδα επιδημίας πλησιάζοντας τα 15 εκατομμύρια περιστατικά», ανέφερε ο κ. Κοσμίδης. Από την άλλη πλευρά, σύμφωνα με στοιχεία της EUROPCARE μειώνονται οι θάνατοι χάρη στις νέες θεραπείες και το έργο των γιατρών.
Τι ανεβάζει το κόστος; Tα φάρμακα και ο πληθυσμός που γερνά. Ευτυχώς όμως, αν και αυξάνεται το κόστος, η έρευνα προοδεύει και τα νέα φάρμακα είναι πιο στοχευμένα και πιο αποτελεσματικά.
«Μία σημαντική λύση στη μείωση του κόστους είναι και η χρήση βιο-ομοειδών φαρμάκων»ν τόνισε ο κ. Κοσμίδης.
Ο Παθολόγος- Ογκολόγος- Λοιμωξιολόγος, Συντονιστής Διευθυντής Ογκολογικής Κλινικής ΓΝ Χανίων, Πρόεδρος της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδος (ΕΟΠΕ) κ. Ιωάννης-Ισίδωρος Βαρθαλίτης τόνισε ότι «Με βάση τον Υγειονομικό χάρτη για τις ογκολογικές υπηρεσίες υγείας, προκύπτει ότι οι υπηρεσίες είναι κατακερματισμένες και άνισα κατανεμημένες στους νομούς της χώρας. Υπάρχει έλλειψη αξιόπιστων στοιχείων και ο χάρτης δεν είναι επικαιροποιημένος, για αυτό και καταφεύγουμε σε στατιστική αναγωγή των στοιχείων άλλων χωρών».
Ο κ. Κυριάκος Σουλιώτης, Επίκουρος Καθηγητής Πολιτικής Υγείας, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου παρουσίασε έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε ογκολογικούς ασθενείς και παρατηρήθηκε ότι αυξήθηκε η οικονομική δυσχέρεια αυτών των ασθενών. Πολλοί από αυτούς λαμβάνουν μέχρι και 5 φάρμακα τη μέρα, για αυτό μειώνεται η συμμόρφωσή τους στη θεραπεία, αλλά ευτυχώς πάνω από τους μισούς ασθενείς επισκέπτονται τον γιατρό τους τουλάχιστον μια φορά το μήνα.
Περίπου το 40% των ασθενών έχουν δυσκολία πρόσβασης στον γιατρό τους στο πρώτο ραντεβού, λόγω μεγάλης αναμονής στα ιατρεία των νοσοκομείων, και εκεί υπάρχει κίνδυνος καθυστέρησης της έναρξης της θεραπείας τους. «Πάνω από 50% των ασθενών πάσχουν από κατάθλιψη, για αυτό πρέπει να καταβάλλουμε σημαντικές προσπάθειες για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους», ανέφερε ο κ. Σουλιώτης. Πρέπει να επενδύσουμε στην εκπαίδευση των ασθενών. «Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι το 27,1% των ασθενών εξακολουθούν και καπνίζουν», τόνισε ο κ. Σουλιώτης.
Ο Παθολόγος- Ογκολόγος, Δ/ντης Γ Ογκολογικής Κλινικής, Νοσοκομείο Metropolitan κ. Βασίλειος Μπαρμπούνης τόνισε ότι «Περισσότερα φάρμακα, λιγότεροι θάνατοι». Για παράδειγμα, σύμφωνα με στοιχεία, η μείωση κατά 1% της θνησιμότητας από καρκίνο στις ΗΠΑ εξοικονομεί πάνω από 500 εκατομμύρια δολάρια. Η καινοτομία των νέων θεραπειών αύξησε σημαντικά την επιβίωση των ασθενών. «Τα καινοτόμα φάρμακα μπορεί να είναι ακριβότερα, αλλά μακροπρόθεσμα επιφέρουν εξοικονόμηση στα συστήματα υγείας» είπε ο κ. Μπαρμπούνης.
Η κα Ζωή Γραμματόγλου, Πρόεδρος Συλλόγου Καρκινοπαθών- Εθελοντών- Φίλων- Ιατρών «Κ.Ε.Φ.Ι.» Αθηνών δήλωσε ότι «Το κεντρικό πρόσωπο στο σύστημα υγείας πρέπει να είναι ο ασθενής». Όμως ο ογκολογικός ασθενής δεν αντιμετωπίζεται σωστά όταν λόγω του καρκίνου πολλοί ασθενείς χάνουν τις δουλειές τους και πέφτουν σε οικονομική ανέχεια. Οι γυναίκες ασθενείς με καρκίνο του μαστού πληρώνουν πλέον το 60% του κόστους θεραπείας τους, όταν πριν 3 χρόνια είχαν 100% κάλυψη και δεν πλήρωναν τίποτα.
«Στο όνομα του περιορισμού της σπατάλης, περάσαμε στην εποχή του παραμελημένου ασθενή, που κοστίζει πολλαπλάσια στο σύστημα υγείας», είπε η Πρόεδρος του Συλλόγου «Κ.Ε.Φ.Ι.».
Το «ΚΕΦΙ» στηρίζει ασθενείς και οικογένειες, σε όλες τις φάσεις ακόμα και αυτούς του τελικού σταδίου και αγωνίζεται η Πολιτεία να ενισχύσει τις δομές της, όπως είναι ειδικοί ξενώνες σε συνδυασμό με την απαραίτητη ψυχολογική υποστήριξη.
Ο κ. Νίκος Χατζηνικολάου, Head of Oncology Greece-Cyprus-Malta, Pfizer Hellas σημείωσε ότι ξεπερνάνε τα 200 δις. δολάρια ετησίως τα κόστη του καρκίνου παγκοσμίως. «Η επένδυση στη φαρμακευτική καινοτομία είναι πολύ ριψοκίνδυνη, όταν ένα πολύ μικρό ποσοστό των φαρμάκων που ανακαλύπτονται, βγαίνει τελικά στη αγορά», ανέφερε ο κ. Χατζηνικολάου.
Η σύγχρονη τάση είναι η εξατομικευμένη θεραπεία, γιατί ο κάθε ασθενής αποτελεί διαφορετική περίπτωση.
«Τα ασφυκτικά οικονομικά μέτρα όπως η οριζόντια περικοπή τιμών, επιβραδύνουν την καινοτομία και μειώνουν τις πηγές χρηματοδότησης για τις μελλοντικές θεραπείες», είπε ο κ. Χατζηνικολάου.
Ο κ. Δημήτρης Κρικέλης, Ογκολόγος, Medical Advisor, Novartis αναφέρθηκε σε μελέτη που εκπόνησε το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, σε ογκολογικούς ασθενείς και παρουσιάστηκε στο διεθνές συνέδριο Οικονομικών Υγείας ISPOR. Παρατηρήθηκε ότι το κόστος θεραπείας μειώνεται με τη χρήση καινοτόμων σκευασμάτων.
Ο κ. Αναστάσιος Σκρουμπέλος Health Policy & Health Economics Manager Roche Hellas δήλωσε ότι «H εξέταση για την πρόληψη καρκίνου μαστού ακολουθεί διάφορα στάδια, όπως αυτοεξέταση μαστού, μαστογραφία, υπέρηχο, μαγνητική και τεστ ΠΑΠ, καθώς και γενικό check up», βάσει συγκεκριμένης έρευνας σε γυναίκες. Η πρώτη ειδικότητα που επισκέπτονται οι γυναίκες για τον καρκίνο του μαστού είναι ο γυναικολόγος, αλλά αυτός που παραπέμπει σε βιοψία είναι ο χειρουργός μαστού. Το 40% της βιοψίας γίνεται σε Δημόσια νοσοκομεία και το 39% σε Ιδιωτικά. «Από τις ασθενείς με καρκίνο μαστού έκαναν ακτινοθεραπεία το 68% και το 50% λαμβάνουν ψυχολογική υποστήριξη, ενώ οι υπόλοιπες δεν έλαβαν λόγω κόστους», ανέφερε ο κ. Σκρουμπέλος. Σαφώς το σύστημα πάσχει και οδηγεί τις γυναίκες σε ελλιπή αντιμετώπιση του καρκίνου τους.
Ο κ. Θάνος Κοσμίδης, Συνιδρυτής της Πλατφόρμας Care-Across σημείωσε ότι «Ο καρκίνος είναι συνυφασμένος με το θάνατο, για αυτό ήταν σημαντικό να αποτυπώσουμε τις πραγματικές πεποιθήσεις των ασθενών και των συγγενών τους».
Η έρευνα έτρεξε διαδικτυακά από την ηλεκτρονική πλατφόρμα Care-Across.
Η ελλιπής ενημέρωση σε θέματα όπως οι κλινικές μελέτες αναδείχθηκε μεταξύ άλλων από τη συγκεκριμένη έρευνα.
«Υπάρχει ανάγκη για μεγαλύτερη ενημέρωση πάνω σε θέματα της νόσου», ανέφερε ο κ. Κοσμίδης. Οι καμπάνιες ενημέρωσης και το διαδίκτυο μπορούν να βοηθήσουν σε αυτήν την κατεύθυνση.
Στη συνέχεια ο κ Όθων Ηλιόπουλος Αναπληρωτής Καθηγητής Ιατρικής, Director Cancer Genetics Laboratory, Πανεπιστήμιο Harvard μίλησε για μεθόδους που προλαμβάνουν την εμφάνιση καρκίνου.
«Η Ασπιρίνη, η ολική κολεκτομή και η χρήση ταμοξιφαίνης είναι κάποια από τα μέτρα πρόληψης εμφάνισης, διαφόρων τύπων καρκίνου», ανέφερε ο κ. Ηλιόπουλος.
Η γενετική βοηθά να αναγνωριστούν οι νέες υποκατηγορίες των καρκίνων, έτσι ώστε να προχωρήσει η έρευνα σε εξατομικευμένες θεραπείες. Μπορούν να αναπτυχθούν νέα πρωτόκολλα φαρμακευτικής πρόληψης ανά μετάλλαξη και έτσι θα αλλάξει ο χάρτης των κληρονομικών καρκίνων. «Νέες διαδικασίες και χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών για την ανάγνωση της βιοχημικής πληροφορίας είναι σημαντικές για την αναγνώριση των μεταλλάξεων», τόνισε ο κ. Ηλιόπουλος.
Ο κ. Γεώργιος Παυλάκης, Head of Human Retrovirus Section, Center for Cancer Research National Cancer Institute, USA είπε ότι «Ζούμε την εποχή της τελικής επίθεσης κατά του καρκίνου».
Η γενετική μάς βοήθησε να ανακαλύψουμε τους τύπους και την αιτιολογία του καρκίνου. Το ανοσολογικό σύστημα παίζει σημαντικό ρόλο στην καταπολέμηση του καρκίνου, με τη χρήση εμβολίων (π.χ. εμβόλιο Ηπατίτιδας Β κατά των ηπατικών καρκίνων) και ειδικών ανοσοθεραπειών (π.χ. η ιντερλευκίνη 2 που οδήγησε σε καταστολή και «ριζική θεραπεία» αρκετών ασθενών με μελάνωμα). Κάποιες ουσίες προκαλούν καταστολή ή ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού («γκάζι-φρένο») κατά περίπτωση, για την επίθεση κατά λοιμώξεων, αλλά και καρκινικών κυττάρων. «Στοχευμένα εμβόλια μαζί με συνδυαστικές θεραπείες με νέα φάρμακα, θα προσφέρουν νέες ευκαιρίες για ριζική θεραπεία του καρκίνου. Το «τσουνάμι» των συνδυαστικών θεραπειών είναι εδώ!» τόνισε ο κ. Παυλάκης.
«Υπάρχουν προβλήματα στις κλινικές δοκιμές. Το σύστημα υπολειτουργεί και πρέπει να γίνει περισσότερο γρήγορο και ευέλικτο στην έγκριση και υλοποίηση των κλινικών μελετών», ανέφερε ο κ. Παυλάκης. Οι πραγματικές θεραπείες που κάνουν τη διαφορά πρέπει να αποζημιώνονται, για να αυξηθεί το προσδόκιμο ζωής. «Απαιτείται ορθολογική αναδιάρθρωση του συστήματος υγείας, με λιγότερο κόστος, περισσότερη ανάπτυξη που θα βοηθήσουν ασθενείς και οικονομία» επεσήμανε ο κ. Παυλάκης.
«Η ιντερλευκίνη-15 είναι το νεότερο φάρμακο υπό δοκιμή σε παγκόσμια πρώτη εμφάνιση, στο Πανεπιστήμιο του Harvard. Αυξάνει την παραγωγή λευκοκυττάρων που επιτίθενται στα καρκινικά κύτταρα. Σε πειραματική φάση, ήδη δείχνει εντυπωσιακά αποτελέσματα ενάντια σε όλους τους όγκους» ανέφερε ο κ. Παυλάκης.
Ο κ. Στέργιος Ζαχαρούλης Consultant Paediatric Oncologist, Royal Marsden NHS Foundation Trust, London UK μίλησε για τον παιδικό καρκίνο ο οποίος, αν και σπάνιος εμφανίζει μια ήπια αύξηση, με συχνότερη τη λευχαιμία. Και στα παιδιά εφαρμόζεται η εξατομικευμένη θεραπεία. Για παράδειγμα, με τη σύγχρονη τεχνολογία ανακαλύφθηκαν διαφορετικοί τύποι μυελοβλαστώματος.
Ο κάθε όγκος απαιτεί διαφορετική αντιμετώπιση μέσω στοχευμένης θεραπείας, όπως οι SHH αναστολείς.
«Σήμερα. οι όγκοι στον εγκέφαλο που εμφανίζουν τα παιδιά, τείνουν να ξεπεράσουν τις λευχαιμίες και απαιτούνται διαφορετικές θεραπευτικές στρατηγικές». σημείωσε ο κ. Ζαχαρούλης.
Η συσχέτιση με το τι συμβαίνει στα ποντίκια, σε σχέση με τους ασθενείς αγγίζει το 80%. Ο ασθενής έρχεται με όγκο, χειρουργείται, γίνεται πλήρης μοριακός έλεγχος, για να καταλήξουμε στην κατάλληλη εξατομικευμένη θεραπεία για τους «μικρούς μας ήρωες» κατέληξε ο κ. Ζαχαρούλης.
 Η κα Ζένια Σαριδάκη- Ζώρα Παθολόγος- Ογκολόγος, Επιστημονική Υπεύθυνη Ογκολογικής Κλινικής «ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ» τόνισε ότι «Σε 10 χρόνια ο καρκίνος θα είναι μια διαφορετική νόσος. Στην Ελλάδα αναμένονται νέες μοριακές εξετάσεις- κλειδιά για στοχευμένες θεραπείες, που όμως δεν καλύπτονται από τα ασφαλιστικά ταμεία».
Θεραπευτικά πρωτόκολλα, consensus βιοδεικτών σε συσχέτιση με την ηλεκτρονική συνταγογράφηση είναι μέσα στις προτεραιότητες της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδος (ΕΟΠΕ). Η αλλαγή των κανονιστικών πλαισίων και των διαδικασιών, θα βοηθήσουν τη μείωση της γραφειοκρατίας που μαστίζει το σημερινό σύστημα υγείας και ταλαιπωρεί τους ογκολογικούς ασθενείς.
«Όλοι οι ασθενείς δικαιούνται ισότιμη πρόσβαση στις θεραπείες τους», τόνισε η κ. Σαριδάκη-Zώρα».
Ο κ. Γιώργος Ασημακόπουλος, Χειρουργός Μαστολόγος, ΓΓ Ελληνικού Κολλεγίου Μαστολογίας μίλησε για τη σειρά των εξετάσεων στον καρκίνο του μαστού που πρέπει να έχει την ακόλουθη αλληλουχία: ψηλάφηση, υπερηχογράφημα, μαστογραφία, ψηφιακή μαστογραφία και μαγνητική απεικόνιση και ιδανικά πρέπει να μην ξεπερνάς τα στάδια και να ξεκινάς από τις τελευταίες εξετάσεις.
«Οι υψηλού ρίσκου ασθενείς για εμφάνιση καρκίνου μαστού είναι οι γυναίκες: με πρώιμη εμμηνόπαυση, με πρώτη κύηση μετά τα 30, ή καθόλου κύηση, με υψηλό σωματικό βάρος, αυτές που κάνουν κατάχρηση αλκοόλ και που κάνουν πολλές προσπάθειες για εξωσωματική γονιμοποίηση», ανέφερε ο κ. Ασημακόπουλος.
Η μαστογραφία πρέπει να ξεκινά μετά τα 35, να πραγματοποιείται κάθε χρόνο μετά τα 40 και να γίνεται 5-12 μέρες μετά την περίοδο.
«Μέσα στα τραγελαφικά του συστήματος είναι ότι ο ΕΟΠΥΥ αποζημιώνει μέρος της μαστογραφίας για τον κάθε μαστό…ξεχωριστά!» τόνισε ο κ. Ασημακόπουλος.
Το Ελληνικό Κολλέγιο Μαστολογίας συνεργάζεται και με τους Συλλόγους Ασθενών για να αφουγκράζεται καλύτερα τα προβλήματα των γυναικών.
Η κα Διονυσία Σακελλαρίου, Μέλος Πανελλήνιου Συλλόγου «Το Κύτταρο» σημείωσε ότι ο Πανελλήνιος Σύλλογος «Το Κύτταρο» είναι σύλλογος ανήλικων ασθενών με καρκίνο που αποθεραπεύτηκαν. Εκπαιδεύσεις οικογενειών παιδιών και εφήβων με παιδικό καρκίνο είναι οι βασικές δράσεις του Συλλόγου. Με τη βοήθεια υλικών επικοινωνίας, όπως κόμικς ενημερώνονται τα παιδιά από ειδικό προσωπικό.
Η κα Ελένη Βασιλάτου- Κοσμίδη, Παιδίατρος-Αιματολόγος-Ογκολόγος, Δ/ντρια Ογκολογικής Κλινικής Παίδων και Εφήβων «ΜΗΤΕΡΑ» μίλησε για την ομάδα «νι.κα.» όπου ασχολείται με τους επιζήσαντες ασθενείς, νέους άνω των 18 ετών με τη συνδρομή εξωτερικού ιατρείου παρακολούθησης. Πολλοί ασθενείς αποθεραπεύονται πλήρως και απλά παρακολουθούνται για την πορεία τους. «Στο εξωτερικό έχει προχωρήσει η καταγραφή διαταραχών όπως η ωτοτοξικότητα και η καρδιοτοξικότητα, που πλήττει κάποιους ασθενείς που έχουν επιβιώσει από καρκίνο. Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν δομές και η ομάδα «νι.κα.» προσπαθεί σε αυτή την κατεύθυνση», ανέφερε η κ. Κοσμίδη.
Η κα Ιωάννα Ρούμπου, Head of Patient & Public Affairs, Novartis Hellas δήλωσε ότι «Τα θεραπευτικά πρωτόκολλα και τα μητρώα ασθενών με καρκίνο είναι βασικά εργαλεία εξορθολογισμού της δαπάνης υγείας». Υπάρχει μια πίεση προς τα πάνω της δαπάνης λόγω των νέων ακριβότερων θεραπειών και του γηράσκοντα πληθυσμού. Τα θεραπευτικά πρωτόκολλα και τα μητρώα ασθενών οδηγούν σε δείκτες προστιθέμενης αξίας των απαραίτητων αποτελεσματικών θεραπειών για τους ασθενείς.
«Όλες οι φαρμακευτικές εταιρείες μαζί με την Πολιτεία πρέπει να οικοδομήσουν σχέσεις εμπιστοσύνης και να εξετάζουν δεδομένα Real World Evidence, που βασίζονται σε πραγματικά στοιχεία. Ένα νέο φάρμακο δεν είναι υποχρεωτικά και καινοτόμο», υπογράμμισε η κ. Ρούμπου.
Η συγκεκριμένη τεκμηρίωση δεν βασίζεται στις κλινικές δοκιμές, αλλά πάνω στην πραγματική κλινική πρακτική και πάνω εκεί αξιολογείται και το κόστος των θεραπειών για να αποφασιστεί και η αντίστοιχη αποζημίωση.
Ο κ. Γιώργος Πισσάκας, Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας (ΕΕΑΟ) τόνισε ότι «ένας στους τρεις μας, θα έρθει αντιμέτωπος με τον καρκίνο». Η ακτινοθεραπεία είναι μία θεραπεία πιο ασφαλής, προστατεύει τους ιστούς και πραγματοποιείται με μεγάλη ακρίβεια. Η έγκαιρη διάγνωση είναι δύσκολή όταν οι ασθενείς περιφέρονται από Νοσοκομείο σε Νοσοκομείο.
«Η πολιτική για τον καρκίνο έχει μείνει ακόμα στον 2011. Έκτοτε καμία εξέλιξη. Πάνω από 5.000 ασθενείς έχουν ανάγκη κάθε χρόνο για ακτινοθεραπείες. Τα μηχανήματα δεν επαρκούν και οι αναμονές μεγαλώνουν, οπότε οι ασθενείς δυστυχώς δεν βρίσκουν λύση», επεσήμανε ο κ. Πισσάκας.
Η λύση είναι η ιδιωτική πρωτοβουλία. Ενώ το κράτος από το 2012 έχει προβεί στην αγορά μόλις ενός (!) Γραμμικού Επιταχυντή (Γ.Ε.), το ίδρυμα Νιάρχου θα δωρίσει 7 Γ.Ε. με μια βασική προϋπόθεση: να προσληφθεί ένας μικρός αριθμός ακτινοθεραπευτών για τους λειτουργήσουν.
«Άραγε τα νέα χρηματοδοτικά προγράμματα θα επαρκούν για προσλήψεις νέων ακτινοθεραπευτών;» διερωτήθηκε ο κ. Πισσάκας.
Ο κ. Αθανάσιος Δημόπουλος, Δ/ντής Κλινικής Ακτινοπεραπευτικής- Ογκολογίας, Νοσοκομείο Metropolitan μίλησε για νέες τεχνικές ακτινοθεραπείας όπου είναι διαθέσιμες όπως το IMRT, με γρήγορη λειτουργία μόλις 1-2 λεπτών. Η SRS (στερεοτακτική ακτινοχειρουργική ενδοκαρανιακή) έχει ακρίβεια 2 χιλιοστών.
Στους γυναικολογικούς καρκίνους επιτυγχάνεται μείωση των όγκων με απεικονιστική καθοδήγηση με ακτινοθεραπεία σε μικρές επιφάνειες και με μεγάλη ακρίβεια.
Γενικά, με τη ακτινοχειρουργική επιτυγχάνεται γρήγορη θεραπεία, μισής ώρας, και αποφεύγονται οι επιπλοκές της συμβατικής χειρουργικής», ανέφερε ο κ. Δημόπουλος.
Ο κ. Απόστολος Πουρτσίδης Παιδίατρος- Αιματολόγος-Ογκολόγος, Δ/ντής ΕΣΥ, Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Παιδιατρικής Αιματολογίας- Ογκολογίας (ΕΕΠΑΟ) επεσήμανε ότι «Κάθε μέρα πεθαίνουν 20 παιδιά από καρκίνο σε όλο τον κόσμο».
Το 85% των παιδιών θεραπεύονται και 300.000-500.000 ασθενείς έχουν επιβιώσει στην Ευρώπη από παιδικό καρκίνο. Με τις νέες θεραπείες θα αυξηθούν τα ποσοστά ίασης σε Αιματολογία και Ογκολογία.
Στην Ελλάδα έχουν αυξηθεί οι λευχαιμίες κατά 1% τα τελευταία 4 χρόνια.
«Τα παιδιά δικαιούνται πλήρους παιδιατρικής φροντίδας για έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση. Η υποστελέχωση σε γιατρούς, εξειδικευμένους νοσηλευτές και εργαστηριακούς οδηγεί σε δυσμενέστερη έκβαση των ασθενών», τόνισε ο κ. Πορτσίδης.
«Ειδικές ομάδες και οργανισμοί αγωνίζονται για το καλύτερο μέλλον των παιδιών με καρκίνο», κατέληξε ο Πρόεδρος της ΕΕΠΑΟ.

***   Πώς θα μειώσουμε τις πιθανότητες για καρκίνο στο παχύ έντερο 
Υπάρχουν αποδεδειγμένοι τρόποι να μειώσουμε τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του παχέος εντέρου; Και ποιοι είναι αυτοί;

Εικάζεται πως οι μισές περιπτώσεις καρκίνου του παχέος εντέρου θα μπορούσαν να έχουν προληφθεί, αν οι ασθενείς ακολουθούσαν μερικές αποδεδειγμένες συμβουλές που ελαττώνουν τον κίνδυνο. Ο συγκεκριμένος καρκίνος είναι το δεύτερο πιο θανάσιμο είδος, και το τρίτο πιο κοινό, και αριθμεί εκατοντάδες χιλιάδες θανάτων κάθε χρόνο.
Και όμως, δεκάδες χιλιάδες από αυτούς τους θανάτους θα μπορούσαν να έχουν προληφθεί με αλλαγές στη διατροφή, στο βάρος και στην άσκηση. Ποιοι είναι λοιπόν οι τρόποι να προλάβουμε τον καρκίνο του παχέος εντέρου; 

• Είναι σημαντικό να διατηρήσουμε το βάρος μας σε φυσιολογικά επίπεδα, αλλά και να ελέγξουμε το λίπος στην περιοχή της κοιλιάς, το οποίο έχει αποδειχθεί πως αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου στο παχύ έντερο—ασχέτως του βάρους μας.
• Πρέπει να γυμναζόμαστε τακτικά. Κάθε τι που κάνουμε, κάθε είδους δραστηριότητα μετράει, αλλά το να ασχολούμαστε πιο ενεργά με τη γυμναστική έχει τεράστια οφέλη για την υγεία μας.
• Ήρθε η ώρα να συμπεριλάβουμε στην διατροφή μας τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες. Για κάθε 10 γραμμάρια φυτικών ινών (κάτι λιγότερο από μια μερίδα φασόλια, για παράδειγμα) στην καθημερινή μας διατροφή, οι πιθανότητες να εμφανίσουμε καρκίνο του παχέος εντέρου μπορούν να πέσουν μέχρι και κατά 10%.
• Την ίδια στιγμή, οφείλουμε να ελαττώσουμε την κατανάλωση κόκκινου κρέατος, αλλά και να αρχίσουμε να αποφεύγουμε τα επεξεργασμένα κρέατα, όπως τα λουκάνικα, το μπέικον και όλα τα αλλαντικά, καθώς όσο περισσότερα τρώμε, τόσο αυξάνεται ο κίνδυνός μας για καρκίνο του παχέος εντέρου.
• Πρέπει να προσπαθήσουμε να αποφεύγουμε το αλκοόλ, ή έστω να το περιορίσουμε στην ελάχιστη επιτρεπτή κατανάλωση, δηλαδή δύο απλά ποτά ημερησίως για τους άνδρες και ένα για τις γυναίκες.
• Είναι η κατάλληλη στιγμή να βάλουμε το σκόρδο στη διατροφή μας—και να το αγαπήσουμε. Υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι μια διατροφή που περιέχει γενναιόδωρες ποσότητες σκόρδου μπορεί να ελαττώσει τον κίνδυνο να αναπτύξουμε καρκίνο του παχέος εντέρου. Επιπλέον, το σκόρδο είναι αποδεδειγμένα καλό και για την γενικότερη υγεία του οργανισμού μας.

Ο Μάρτιος είναι ο Μήνας Πρόληψης και Ενημέρωσης για τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Οι ειδικοί προτείνουν, ειδικά για τους ανθρώπους άνω των 50 ετών, να μιλήσουν με τον γιατρό τους σχετικά με προληπτικές εξετάσεις. Οι εξετάσεις αυτές μπορούν να ανιχνεύσουν τον καρκίνο σε πολύ αρχικό στάδιο, προτού αρχίσουν να εμφανίζονται τα συμπτώματα, και συνεπώς όταν είναι πολύ πιο εύκολο να αντιμετωπιστεί και να υπάρχουν σημαντικά υψηλότερες πιθανότητες επιβίωσης.
Επιμέλεια: Θοδωρής Διάκος

***  Αλήθειες και μύθοι για την ορθοδοντική  
Τι μας προσφέρει η ορθοδοντική ως θεραπεία και πόσο απαραίτητη είναι; Απαντήσεις σε συνήθεις απορίες για τη διαδικασία και το κόστος.

Δρ Κατερίνα Δούμα-Μιχελάκη, DDS, PhD, Ειδική Ορθοδοντικός παιδιών & ενηλίκων

Τι είναι η ορθοδοντική

Η ορθοδοντική είναι η ειδικότητα της οδοντιατρικής που ασχολείται με τη διάγνωση, την πρόληψη και τη θεραπεία ανωμαλιών στη θέση των δοντιών και των οστών του προσώπου. Ο άριστος θεραπευτικός σχεδιασμός από ειδικό ορθοδοντικό, η κατάλληλη επιλογή μηχανισμών και ο σωστός έλεγχός τους φέρνουν την ιδανική αναλογία και αρμονία ανάμεσα στα δόντια, τα χείλη και τα οστά του προσώπου. Έτσι επιτυγχάνεται όχι μόνο ένα άριστο αισθητικό αλλά κυρίως ένα άρτια λειτουργικό αποτέλεσμα.
Σύμφωνα με τελευταίες έρευνες, η ορθοδοντική θεραπεία αυξάνει δραματικά την αυτοπεποίθηση των ατόμων καθώς ένα ελκυστικό χαμόγελο είναι η πρώτη μας επαφή με τον κόσμο. Συμβάλλοντας δυναμικά στην οδοντική πρόληψη, η ορθοδοντική προλαμβάνει προβλήματα από τερηδόνα και ουλίτιδα, προστατεύει από τραυματισμούς και διορθώνει προβλήματα της ομιλίας και της κροταφογναθικής διάρθρωσης.

Και ενώ λίγο πολύ όλοι έχουμε δει τα γνωστά μας «σιδεράκια», παρακάτω θα δούμε μερικές αλήθειες και μύθους γύρω από την ορθοδοντική θεραπεία.
ΜΥΘΟΣ 1: Τα παιδιά χρειάζονται να δουν ορθοδοντικό όταν αλλάξουν όλα τα δόντια τους.
ΑΛΗΘΕΙΑ: Σύμφωνα με την Αμερικανική και την Παγκόσμια Ομοσπονδία Ορθοδοντικών η πρώτη επίσκεψη πρέπει να γίνεται γύρω στα επτά χρόνια. Αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι θα αρχίσουν θεραπεία τότε. Υπάρχουν όμως σοβαρά προβλήματα που η έγκαιρη παρέμβαση έχει θεαματικά αποτελέσματα και πιθανόν αποφυγή εξαγωγής μονίμων δοντιών.
ΜΥΘΟΣ 2: Η ορθοδοντική θεραπεία είναι μόδα. Μπορεί μεγαλώνοντας το παιδί μου να διορθωθεί μόνο του. Γιατί τα παλιά χρόνια δεν βάζαμε σιδεράκια και είχαμε ίσια δόντια;
ΑΛΗΘΕΙΑ: Η ορθοδοντική θεραπεία δεν είναι μόδα και τα περισσότερα προβλήματα δεν αυτοδιορθώνονται. Υπάρχει μια σαφής αύξηση του αριθμού των ορθοδοντικών ανωμαλιών στον πληθυσμό καθώς και μια αύξηση της γνώσης των προβλημάτων που βοηθά στην έγκαιρη διάγνωση, καθώς «μπορώ να δω ότι γνωρίζω».
ΜΥΘΟΣ 3: Μόνο τα μικρά παιδιά και οι έφηβοι μπορούν να «ισιώσουν τα δόντια τους».
ΑΛΗΘΕΙΑ: Περίπου 1 στους 5 ορθοδοντικούς ασθενείς είναι ενήλικας, σύμφωνα με τις τελευταίες στατιστικές στις ΗΠΑ. Η ορθοδοντική στους ενήλικες μπορεί να αφορά διόρθωση προβλημάτων που προϋπήρχαν ή προέκυψαν σε βάθος χρόνου από περιοδοντικά προβλήματα. Σε ιδιαίτερα σοβαρά σκελετικά προβλήματα η συνεργασία ορθοδοντικής-γναθοχειρουργικής φέρνει θεαματικά αποτελέσματα.
ΜΥΘΟΣ 4: Τα πιο πολλά προβλήματα μπορούν να διορθωθούν με ένα «μασελάκι» που φοριέται το βράδυ
ΑΛΗΘΕΙΑ: Οι κινητοί μηχανισμοί αποτελούν ένα μικρό κομμάτι των ορθοδοντικών μέσων και χρησιμοποιούνται συνήθως συμπληρωματικά ή για τη διατήρηση ενός αποτελέσματος. Οι επιστημονικές έρευνες δείχνουν σαφώς ότι για να προκληθεί ορθοδοντική μετακίνηση με σταθερό αποτέλεσμα, απαιτείται διάστημα τουλάχιστον 18 ωρών.
ΜΥΘΟΣ 5: Τα σιδεράκια πονάνε και χαλάνε τα δόντια
ΑΛΗΘΕΙΑ: Τα σιδεράκια δεν πονάνε καθόλου όταν τοποθετούνται στο στόμα. Κολλάνε με ειδικές κόλλες εντελώς ανώδυνα. Υπάρχει μια ενόχληση λίγες ώρες αργότερα από τις πιέσεις που αρχίζουν να ασκούνται, κάτι ανάλογο με το να φοράμε ένα καινούργιο ζευγάρι παπούτσια για πρώτη φορά! Ένα μικρό παυσίπονο είναι αρκετό να αντιμετωπίσει αυτή την ενόχληση.
Τα δόντια μας χρειάζονται βούρτσισμα πρωί και βράδυ. Όταν φοράμε «σιδεράκια» αυτό το βούρτσισμα πρέπει να είναι πιο προσεκτικό ώστε να καθαρίζονται καλά όλες οι επιφάνειες του δοντιού γύρω από αυτά. Ποτέ δεν χαλάει ένα δόντι κάτω από το σιδεράκι γιατί η συγκόλληση γίνεται όπως περίπου ένα λευκό σφράγισμα.
ΜΥΘΟΣ 6: Η ορθοδοντική θεραπεία είναι κουραστική γιατί κρατάει σχεδόν 2 χρόνια. Μήπως να προτιμήσω μια «γρήγορη μέθοδο»;
ΑΛΗΘΕΙΑ: Η ορθοδοντική θεραπεία είναι ίσως η μόνη ιατρική ειδικότητα που θεραπεύει χωρίς την χρήση φαρμάκων. Όλες οι μετακινήσεις πρέπει γίνονται με ήπιες, βιολογικές δυνάμεις που χρειάζονται χρόνο να δράσουν. Γρήγορες και απότομες δυνάμεις είναι κάτι ανάλογο με ένα τραύμα και μπορεί να προκαλέσουν απορροφήσεις ριζών.
ΜΥΘΟΣ 7: Τα σιδεράκια θα με κάνουν να ψευδίζω, να μην μπορώ να αθληθώ σωστά ή να παίζω ένα μουσικό όργανο.
ΑΛΗΘΕΙΑ: Τα σιδεράκια που κολλάνε στην εξωτερική επιφάνεια των δοντιών δεν φέρνουν καμία διαταραχή στην ομιλία γιατί ο έναρθρος λόγος διαμορφώνεται μέσα στη στοματική κοιλότητα. Όλα τα αθλήματα γίνονται κανονικά, όπως και η χρήση μουσικών οργάνων.
ΜΥΘΟΣ 8: Τα σιδεράκια είναι άσχημα
ΑΛΗΘΕΙΑ: Έχει περάσει πολύς καιρός από την …Μαρία την άσχημη. Τα περισσότερα μεταλλικά σιδεράκια είναι πολύ μικρότερα (mini brackets) με παιχνιδιάρικη διάθεση αλλάζοντας χρώματα στα λαστιχάκια τους σε κάθε επίσκεψη. Τα περισσότερα παιδιά τα συνδυάζουν με την ομάδα τους, διάφορες γιορτές και εποχές του χρόνου, με ιδιαίτερη φαντασία και αποτέλεσμα!
Για όσους το αισθητικό κομμάτι είναι πολύ σημαντικό και για τους ενήλικες, υπάρχουν τα διαφανή brackets και τα γλωσσικά σιδεράκια που κολλάνε στην εσωτερική επιφάνεια των δοντιών.
ΜΥΘΟΣ 9: Τα σιδεράκια είναι η μόνη λύση για ορθοδοντική θεραπεία
ΑΛΗΘΕΙΑ: Από τις αρχές του 2000 περίπου η χρήση της όλο και πιο υποσχόμενης τεχνολογίας διαφανών ναρθήκων έδωσε την ευκαιρία επίλυσης ορισμένων ορθοδοντικών προβλημάτων χωρίς σιδεράκια. Από τότε, διάφορες εταιρείες, άλλες ακριβότερες, άλλες πιο οικονομικές προσφέρουν τέτοιου είδους λύσεις. Αυτό που δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε είναι ότι η επιλογή δεν πρέπει να γίνεται με μόνο γνώμονα την αισθητική εμφάνιση. Είναι καθήκον του ορθοδοντικού να είναι ενήμερος για όλες τις νέες τεχνικές και αφού αναλύσει την περίπτωση να συζητήσει με τον ασθενή του και να συναποφασίσουν το μέσον που θα χρησιμοποιηθεί για ένα άριστο αποτέλεσμα.
ΜΥΘΟΣ 10: Η ορθοδοντική θεραπεία είναι ακριβή και ίσως όχι και τόσο απαραίτητη σε δύσκολους καιρούς.
ΑΛΗΘΕΙΑ: Είναι παγκόσμια γνωστό ότι η πρόληψη είναι προτιμότερη από οποιαδήποτε θεραπεία. Στην περίπτωση της οδοντιατρικής υγείας η σωστή πρόληψη θωρακίζει απέναντι σε σοβαρά προβλήματα και σε έναν ιδιαίτερα οξύ πόνο. Η ορθοδοντική θεραπεία συμβάλλει ουσιαστικά στην πρόληψη τοποθετώντας αρμονικά τα δόντια πάνω στις γνάθους με αποτέλεσμα τον καλό καθαρισμό τους, τα προστατεύει από τραύματα όταν προεξέχουν πολύ και κυρίως καθοδηγεί τις γνάθους σε αρμονικές σχέσεις ώστε να δίνουν στο πρόσωπο την αρμονία που του αξίζει!

*** ΞΑΝΑΓΡΑΦΟΥΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΖΗΤΗΣΑΝ : Αναδημοσίευση  ! 

1.-   ΖΕΛΑΤΙΝΗ (Ζαχαροπλαστικής)

1.- Σε  φύλλα  και  σε 2.- Σκόνη .
~ Τι είναι η Ζελατίνη ; Είναι μια ουσία που προέρχεται από τους συνδετικούς ιστούς των ζώων .-Όλα τα χόνδρινα μέρη του κάθε ζώου είναι πλούσια σε ζελατίνη ,από όπου και παράγεται  η ζελατίνα ή σε μορφή φύλλων ή σε μορφή σκόνης .- Υπάρχει επίσης η ζελατίνη σε ζωμό κοκάλων . Η ζαχαροπλαστική ζελατίνη του εμπορίου  , είναι  ζωικής προελεύσεως (υπάρχει και φυτική ,όπως το Άγαρ-άγαρ , αλλά αυτή είναι ακριβή και δεν έχει την ίδια σύσταση με την ζωική) με κύρια ιδιότητα της να είναι η πηκτικότητα .- Η ζελατίνη για την πρακτικότητα της χρησιμοποιείται στη ζαχαροπλαστική και στην μαγειρική .-  Έχει δε πολλά οφέλη  για την ανθρώπινη υγεία , στην αντιμετώπιση της Αρθρίτιδας και την αναζωογόνηση της επιδερμίδας , συμβάλλοντας στην ομορφιά και την νεαροποίηση του δέρματος (επιδερμίδας ).-
Σε  ποιες παθήσεις βοηθά η ζελατίνη ;     1.- Βοηθά στην πέψη των τροφών .   2.- Μειώνει τον κίνδυνο για αλλεργίες   3.- Καταπολεμά την αρθρίτιδα .   4.-  Εμποδίζει την ανάπτυξη της οστεοπόρωσης και  5.- Έχει αντιγηραντική δράση , βοηθά στην παραγωγή κολλαγόνου και  υποστηρίζει  την εμφάνιση του δέρματος , των μαλλιών και των νυχιών .-  Η χρησιμοποίηση της 5 γραμμαρίων  σε φύλλα ή σε σκόνη σε θεραπεία  ενός (1) μηνός με άδειο στομάχι (κυρίως το πρωί) , συνολικού χρόνου λήψης  ενός μηνού θεραπεύει πόνους στη μέση , στις αρθρώσεις και στα πόδια ,.- Θεραπεία για ένα (1) μήνα 150 γραμμάρια ζελατίνης , σε ημερήσια χρήση 5 γραμμαρίων και επανάληψη θεραπεία μετά από έξη μήνες .-
Πως παρασκευάζεται κα χρησιμοποιείται η ζωική (από βοοειδή ελεύθερης βοσκής ή βιολογικής κτηνοτροφίας ).-
Το  βράδυ σε κρύο νερό σ΄ένα ποτήρι νερό βάζουμε 5 γραμμάρια ζελατίνης  σε φύλλα (3^α φύλλα=5 γραμμάρια) ή  5  γραμμάρια= δύο επίπεδα κουταλάκια του γλυκού  (κοφτά) σε σκόνη σε ένα τέταρτο φλιτζάνι κρύο από το ψυγείο νερό.- Ανακινείστε τα καλά και αφήστε το να σταθεί  σε ζελέ κατά τη διάρκεια της νύχτας .-   Το πρωί , πίνουμε το μείγμα με άδειο στομάχι ή  προσθέστε το σε χυμό ή ανακατέψτε με γιαούρτι .-   Η διάρκεια της θεραπείας είναι ένας μήνας  και Επαναλαμβάνετε ξανά σε  6 μήνες .- Είναι ένας τρόπος αποκατάστασης με « λίπανση» των αρθρώσεων .-
Η λήψη της ζελατίνης , μπορεί επίσης να γίνει σε καθημερινή βάση σε διάφορες συνταγές παρασκευής   ¨π.χ.
α.-  1 κουταλάκι γλυκού σκόνης ζελατίνης (για 4  μερίδες) το κάθε κουταλάκι .- 2.- ½ φλυτζάνι κρύο νερό  3.- 1 ½ κούπα ζεστό νερό .- Εκτέλεση : Μαλακώνουμε την ζελατίνη σε ½ ποτήρι κρύο νερό . Στη συνέχεια διαλύεται σε 1 ½ κούπα με πολύ θερμό νερό , στο οποίο μπορεί να προσθέσουμε γλυκαντική ουσία ή ζάχαρη ή στέβια .  – Το ρίχνουμε σε δύο φλιτζάνια και το βάζουμε στο ψυγείο μέχρι να γίνει στερεό –ζελές .- Αυτό είναι για χρήση  τεσσάρων ατόμων κάθε πρωϊ με άδειο στομάχι .- κ.λ.π.
β.- Φρουτοσαλάτα με ζελατίνη :   1 κουταλάκι της σούπας σκόνη ζελατίνης  ,   ¼ φλιτζάνι στέβια , ¼ κουταλάκι του γλυκού αλάτι , ¼ φλιτζάνι χυμό λεμονιού , 1 ½ κούπα χυμό φρούτων , 1 ½ φλιτζάνι φρούτων   Εκτέλεση : Ανακατεύουμε καλά ζελατίνη , στέβια , αλάτι , Προσθέτουμε πολύ ζεστό χυμό φρούτων και ανακατεύουμε μέχρι να διαλυθεί η ζελατίνη , προσθέτουμε χυμό λεμονιού και  το αφήνουμε να κρυώσει .Ανακατεύουμε με αποξηραμένα φρούτα κομμένα σε μικρούς κύβους . Βάνουμε το υλικό σε δοχείο και το αφήνουμε να κρυώσει . Μετά το τρώμε σαν ζελέ …
γ.- Ενεργειακό ποτό : 2 κουταλιές της σούπας σκόνη ζελατίνης , 1 κουταλιά της σούπας κόκκοι λεκιθίνης , 1 μεγάλη μπανάνα , 1 ωμό αυγό , 2 φλιτζάνια κατσικίσιο γάλα   .- Εκτέλεση : Ρίχνουμε όλα τα υλικά στο μπλέντερ και ανακατεύουμε για 30΄΄ .-
δ ΄.- Επιδόρπιο με βατόμουρα και ζελατίνη :   Υλικά :   1 κουταλιά της σούπας σκόνη ζελατίνης ,  ½ φλιτζάνι  κρύο νερό , 1  φλιτζάνι  βραστό νερό , ¼ κούπας στέβια , ¼  φλιτζανιού χυμό λεμονιού , 300 γραμμάρια κατεψυγμένα βατόμουρα .-  Εκτέλεση :  ανακατεύουμε την ζελατίνη πρώτα με κρύο νερό και μετά το διαλύουμε με  βραστό νερό .Προσθέτουμε  ζάχαρη ανακατεύοντας μέχρι να διαλυθεί και στη συνέχεια προσθέτουμε χυμό λεμονιού . Προσθέτουμε βατόμουρα που έχουν αποψυχθεί .-Το μείγμα σερβίρεται με κρέμα γάλακτος ή σαντιγί .-Αυτή η συνταγή είναι για 6 μερίδες .-
Υπάρχουν επίσης  και αρκετές άλλες συνταγές  όπως 1 .Σορμπέ από κίτρα και ζελατίνη  2.Μούς σοκολάτας με ζελατίνη , 3. Σαλάτα σολομού ή τόνου με ζελατίνη  4.- Κοτοσαλάτα με ζελατίνη , 5.- Γάλα καρύδας και ζελατίνη για παιδιά .-
Πως μπορούμε να φτιάξουμε γάλα καρύδας ; Υλικά 4 φλιτζάνια νερό , 1,5-2  φλιτζάνια ψιλοκομμένη καρύδα  χωρίς ζάχαρη .-Εκτέλεση : Ζεσταίνουμε το νερό , αλλά όχι βρασμένο πολύ , Βάζουμε καρύδα στο μπλέντερ και προσθέτουμε το ζεστό νερό .(Αν δεν χωράει όλο το νερό σε δύο παρτίδες ) . Αναμειγνύουμε αρκετά λεπτά μέχρι να γίνει κρεμώδες . Σουρώνουμε  για να μείνουν απέξω τα κομμάτια της καρύδας .  Για γεύση στο γάλα καρύδας ½ κουταλάκι εκχύλισμα βανίλιας ή δύο κουταλάκια σκόνη κακάο και ½ κουταλάκι βανίλια .- Η  το πίνουμε αμέσως ή το φυλάμε στο ψυγείο . Θα πρέπει να καταναλωθεί σε4-5 ημέρες .-
2.- ΚΟΛΛΑΓΟΝΟ  :   Τι είναι το κολλαγόνο ;  Είναι  μια βασική πρωτεϊνη , που συνθέτει ο ίδιος ο ανθρώπινος οργανισμός  και είναι υπεύθυνη για τη συνεχή και εύρυθμη λειτουργία του κάθε οργανισμού.-  Είναι βασικό συστατικό των οστών , των αρθρώσεων , των τενόντων , των συνδέσμων , των νυχιών , των μαλλιών και του συνδετικού μας ιστού .-  Αποτελεί δομικό συστατικό –υλικό των εσωτερικών μας οργάνων , υπεύθυνο το κολλαγόνο για των σχηματισμό και την λειτουργία τους .- Στην πραγματικότητα το κολλαγόνο κρατά το σώμα  μας συνδεδεμένο .- Με την πάροδο της ανθρώπινης εν ζωή ηλικίας  , το κολλαγόνο αρχίζει να μειώνεται κατά 1,5 % κάθε χρόνο .- Αποτελέσματα , πόνος στις αρθρώσεις , τους μύς , χαλάρωση των μυών , και αδυναμία , λέπτυνση της επιδερμίδας , συχνά προβλήματα υγείας , που συνδέονται με την ανθρώπινη γήρανση , όλα αυτά τα προβλήματα υγείας , είναι κοινές ενδείξεις της μείωσης παραγωγής κολλαγόνου από τον κάθε οργανισμό .- Στη μείωση παραγωγής κολλαγόνου συμβάλλουν έτι περισσότερο  το κάπνισμα , η κατάχρηση αλκοόλ , η έλλειψη σωστών διατροφικών στοιχείων , η υπερβολική άσκηση , οι λοιμώξεις , η ρύπανσης και το άγχος .-   Η λήψης του υδρολυμένου κολλαγόνου είναι ένα συμπλήρωμα διατροφής σε κολλαγόνο που μπορεί να επαναφέρει την ισορροπία και τη υγεία του οργανισμού και να αναστρέψει τις ζημιές του χρόνου , του τρόπου ζωής με την λήψη των απαραίτητων αμινοξέων τρυπτοφάνης , γλυκίνης , προλίνης , υδροξυπρολίνης ,γλουταμινικού οξέος , αλανίνης , αργινίνης και τέλος του ασπαρτικού οξέος .- Αποτέλεσμα : 1.- Βελτίωση εμφάνισης επιδερμίδας , 2.- Βελτίωση στην κυκλοφορία του αίματος   3.- Προάγει την θεραπεία των τραυμάτων 4.- Ανακουφίζουν από την αρθρίτιδα  , 5.- Μειώνουν την εμφάνιση της κυτταρίτιδας .-
ΠΗΓΕΣ ΚΟΛΛΑΓΟΝΟΥ  και  οικονομική Παρασκευή από τον καθένα μας:  
1.- Από ζωμό κοκάλων πηγή κολλαγόνου . Είναι οικονομική εύκολη –υπερτροφή που ωφελεί άμεσα για την υγεία μας .-Είναι η καλύτερη πηγή λιποδιαλυτών βιταμινών , είναι πολύ καλός για τους αθλητές .Διότι , Κτίζει κολλαγόνο , παρέχει μέταλλα , μαλακώνει τις αρθρώσεις , μειώνει πόνους αρθρώσεων , κάνει πιο λαμπερά μαλλιά δέρμα νύχια , θεραπεύει το έντερο , ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα , αποτελεί υπερτροφή , διώχνει τις τοξίνες και τέλος είναι μια αλκαλική τροφή .-
Γι΄αυτό είναι σημαντικό να τρώμε ζωμό κοκάλων , μια φτηνή διατροφή για την λήψη κολλαγόνου …κ.λ.π.
Παρασκευή ΚΟΛΛΑΓΟΝΟΥ στο σπίτι μας :   ΥΛΙΚΑ :
Α/  4  ΓΟΥΡΝΟΠΌΔΑΡΑ  , ¼  ΣΈΛΙΝΟ , ΔΎΟ 2  ΜΕΓΆΛΑ ΚΡΕΜΜΎΔΙΑ , ΕΝΑ ΚΕΦΑΛΙ ΣΚΟΡΔΟ , ½ ποτήρι Μηλόξυδο και 1 ½ -2  λίτρα νερό .-     ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ :  Δυνατό βράσιμο για μια ώρα  ,  στη συνέχεια στο πολύ χαμηλό θερμοκρασία , για βράσιμο  από 6-24 ώρας .- Εν συνεχεία , αφήνεται να κρυώσει τελείως . Στραγγίζεται  και ο ζωμός τοποθετείται σε γυάλινα βάζα και τοποθετείται στο ψυγείο , όπου και γίνεται ζελές .-
Λήψης :  Κάθε πρωί με άδειο στομάχι μια τουλάχιστον κουταλιά της σούπας .- Σε διάστημα  περίπου 7 ημερών εμφανίζονται  ολοφάνερα αποτελέσματα σε βελτίωση αρθραλγιών κ.λ.π.  –
~ Στην παραγωγή κολλαγόνου στον οργανισμό μας συμμετέχουν και συμβάλλουν Βιταμίνη  C, ΤΟ Άλφα λιποϊκό οξύ , Βιταμίνες του συμπλέγματος Β , Βιταμίνη Ε , Προλίνη (αμινοξύ) , Αργινίνη (αμινοξύ) , Λυσίνη (αμινοξύ) , γλυκίνη (αμινοξύ) ,  το Γκότου κόλα (βότανο τροπικών χωρών) , και η Αλόη (υψηλή περιεκτικότητα σε κολλαγόνο) .-

 3.- Ο  ΚΟΥΡΚΟΥΜΑΣ : Ο  κουρκουμάς είναι ένα αρκετά χρήσιμο μπαχαρικό που παρασκευάζεται σε σκόνη από την κιτρινόριζα . Ο κουρκουμάς έχει πάρα πολλά οφέλη για την υγεία  μας  :    1- Ανακουφίζει από τον πόνο , λόγω αντιφλεγμονωδών ιδιοτήτων του .- Χρησιμοποιείται για αντιμετώπιση της οστεοαρθρίτιδας και της ρευματοειδούς αρθρίτιδας με σημαντικά οφέλη .-  2.- Βοηθά στην ηπατική αποτοξίνωση ,ενισχύει τη λειτουργία του ήπατος και της ροής της χολής .  3.- Καθυστερεί βλάβες στο συκώτι  . 4.- Ενισχύει την κυκλοφορία του αίματος καθώς και στην αραίωση του .  5.- Θεραπεύει και μαλακώνει τον πεπτικό σωλήνα . – 6.- Μειώνει πόνο και πυρετό .-  6.- Η κουρκουμίνη σκοτώνει αρκετούς τύπους καρκινικών κυττάρων  ..7.- Μειώνει τα επίπεδα των ετεροκυκλικών  αμινών  - καρκινογόνων συστατικών όταν ψήνουμε στη σχάρα ή τηγανίζοντας κατά 40% , και 8.- Παρουσιάζει επίδραση στη νόσο Αλτσχάϊμερ , μειώνοντας τα επίπεδα .-

~*  Πως μπορούμε να πάρουμε τον κουρκουμά ;   1.- Με το φαγητό , 2.- Με  Παρασκευή ροφημάτων   π.χ.  α) .Υλικά για ρόφημα : Α .).- 2 κούπες γάλα καρύδας ή αντι γάλα καρύδας γάλα αμυγδάλου , 1 κουταλιά γλυκού κουρκουμά  ,  ¼ του κουταλιού γλυκού μαύρο πιπέρι (ενισχύει απορρόφηση κουρκουμά) αντί για πιπέρι μπορεί να χρησιμοποιηθεί ½  κουταλάκι του γλυκού κανέλα και πιπέρι καγιέν ,  ,1 κομμάτι ψιλοκομμένο τζίντζερ και προαιρετικά μέλι ως γλυκαντικό.-

Εκτέλεση : Όλα τα υλικά εκτός μέλι σε μια κατσαρόλα τα ανακατεύουμε και τα θερμαίνουμε σε μέτρια φωτιά μέχρι ότου αρχίζει να κοχλάζει .- Χαμηλώνουμε τη φωτιά και τα σιγοβράζουμε για περίπου 5 λεπτά προς ανάμειξη γεύσεων . Προσθέτουμε μέλι και ανακατεύουμε .-    β) Συνταγές για φαγητό και γλυκίσματα :
1^α .- Χορτοφαγική μπιφτέκια με κουρκουμά  :  Υλικά : ,2 κούπες μαγειρεμένες φακές , 1 μαγειρεμένη γλυκοπατάτα σε πουρέ  ,  2 κουταλιές σούπας βούτυρο ή ελαιόλαδο ή λάδι καρύδας ή αμυγδάλου , 3 κουταλιές της σούπας τριμμένο λιναρόσπορο , 2 σκελίδες σκόρδο , λίγο αλάτι λίγο πιπέρι ή κανέλα ή πιπέρι Καγιέν , και 1 κουταλιά του γλυκού κουρκουμά .-
Εκτέλεση : Μετά την Παρασκευή –ετοιμασία όλων των υλικών αναμειγνύουμε - ανακατεύουμε στο μπλέντερ  .Σε  ένα τηγάνι  με λίγο λάδι ή βούτυρο σε μέτρια φωτιά   θερμαίνονται , όταν ο πάτος ροδίσει τα αναποδογυρίζουμε για λίγα ακόμη λεπτά . Σερβίρετε με τυρί , αβοκάντο ή όποιο λαχανικό θέλετε
2^α .- Γλύκισμα με φρούτα και κουρκουμά :    Συστατικά  : 2 κούπες καρπούζι κομμένο σε κομμάτια , 1 κούπα ανανά κομμένο σε κομμάτια , 1 πορτοκάλι καλά καθαρισμένο χωρίς τα κουκούτσια , ½ κούπα γάλα βιολογικής καρύδας , 1,1/2 κούπα νερού καρύδας , 1 κουταλιά γλυκού τριμμένο φρέσκο τζίντζερ , ½  κουταλάκι γλυκού κουρκουμά , 1 κουταλιά γλυκού μέλι.- Εκτέλεση:
Όλα τα υλικά στο  μπλέντερ αναμειγνύονται μέχρι να μαλακώσουν .- Καταναλώνονται με το  κουτάλι  ή με το καλαμάκι .-

4.-  ΑΓΑΡ –ΑΓΑΡ : Τι είναι το άγαρ-άγαρ ;  Είναι ένα μπαχαρικό σε σκόνη που περιέχει 84% φυτικές ίνες και παράγεται από καθαρό εκχύλισμα λευκών φυκιών .- Είναι ένα νηστίσιμο φυτικό πηκτικό μέσο .- Πρόκειται ουσιαστικά για έναν πολυσακχαρίτη , που προέρχεται από τα φύκια της Νοτιοανατολικής Ασίας και με την επεξεργασία του βρασμού συλλέγεται αυτή η ζελατινώδης λευκή και ημιδιαφανή ουσία .- Είναι πλούσιο σε ιχνοστοιχεία και ιώδιο .- Τα  άτομα που υποφέρουν από υποθυρεοειδισμό ή πάσχουν από υπερθυρεοειδισμό  πρέπει να αποφεύγουν το Άγαρ-Άγαρ .- Είναι πολύ πιο σταθερή από την Ζελατίνη .- Το Άγαρ-Άγαρ με τη λήψη μικρής ποσότητας σε ρόφημα κόβει την όρεξη για φαγητό .-Επίσης μειώνει τα επίπεδα χοληστερίνης , τριγλυκεριδίων και σακχάρου στον οργανισμό και έτσι αποφεύγεται η κρίσης βουλιμίας .- Είναι πλούσιο σε βιταμίνες Β, Ε, Κ ,φολικό οξύ και πολλά μέταλλα , όπως ασβέστιο , χαλκός , ιώδιο , σίδηρος , μαγνήσιο  , μαγγάνιο , φωσφόρος , κάλιο , σελήνιο και ψευδάργυρο .- Χρησιμοποιείται στην ζαχαροπλαστική και αντικαθιστά την ζελατίνη . Η σκόνη χρησιμοποιείται για Παρασκευή επιδόρπιων .- Βοηθά στην απώλεια βάρους και στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας .- Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται περισσότερο από 3 γραμμάρια ημερησίως   προς αποφυγή γαστρεντερικών διαταραχών .- Είναι περισσότερο ακριβή από την ζελατίνη και δεν έχει όλα τα οφέλη και τα προτερήματα και την αντιαρθριτική και αναλγητική δράση που έχει η ζελατίνη .- Ένα κουταλάκι ζελατίνης αντιστοιχεί σε περίπου 1 κοφτή κουταλιά της σούπας Άγαρ-Άγαρ , σε σκόνη .-

. 5.  -  ΥΑΛΟΥΡΟΝΙΚΟ ΟΞΥ :   Τι είναι το υαλουρονικό ;   Είναι μια πολύ σημαντική ουσία , εξαιρετικά υδρόφιλη , και η σύστασή της απαρτίζεται από ένα μόριο γλυκοζαμίνης και ένα μόριο   γλυκουρονικού οξέος .- Είναι βασική ουσία της ζωής και ανήκει στην κατηγορία των πρωτεογλυκάνων, δηλαδή έτσι απλά , πρωτεϊνη και ζακχαρίτης και μάλιστα γλυκοζαμινογλυκάνων .-  .Ένα μόλις γραμμάριο υαλουρονικού οξέος μπορεί να κατακρατήσει έξι λίτρα νερό .- Διατηρεί την απαραίτητη υγρασία στο δέρμα , βοηθά στην παραγωγή κολλαγόνου και ελαστίνης , λειτουργεί  και ως λιπαντικός παράγοντας για το κολλαγόνο του δέρματος βοηθά στον σχηματισμό και διατήρηση  του κολλαγόνου των συνδετικών ιστών , προάγει και αυξάνει την αντοχή του δέρματος και ενισχύει την επούλωση και αναπλαστική ικανότητα του δέρματος .- Είναι μέρος του υγρού που καλύπτει τις αρθρώσεις , όπως τα γόνατα και τους αγκώνες .-

~ Πως μπορούμε να παρασκευάσουμε μόνοι μας το Υαλουρονικό ; Στα αυγά της κότας , το υαλουρονικό οξύ βρίσκεται στο ασπράδι του αυγού .- Βρίσκεται επίσης σε μεγάλη ποσότητα στο κέλυφος του αυγού και στην μεμβράνη .-Επίσης από τα κελύφη των αυγών (τσόφλια) είναι πιο εύκολο και πιο αποτελεσματικό να εξαχθεί το υαλουρονικό .-   Οδηγίες για να φτιάξουμε υαλουρονικό από τα τσόφλια των αυγών : - Σπάζουμε 15 αυγά και κρατάμε τα κεληφή των αυγών . -Τα ασπράδια και τους κρόκους τους βάζουμε σε μια λεκάνη στο ψυγείο μας για κάθε μελλοντική χρήση διατροφής μας .  -Πλύνουμε το εσωτερικό και το εξωτερικό των αυγών με ζεστό νερό . - Τοποθετούμε τα τσόφλια σε μια πλαστική σακούλα , την κλείνουμε και την πιέζουμε εξωτερικά , για να θρυμματιστούν τα τσόφλια σε μικρά κομματάκια . – Βράζουμε νερό στη χύτρα ή κατσαρόλα μέχρι την μέση  . –Φροντίζουμε ώστε η ποσότητα του νερό στο τέλος να μας βγάλει περίπου 8 ποτήρια νερού .-   - Βάζουμε τα ραγισμένα τσόφλια των αυγών στο βραστό νερό και βράζουμε το νερό με τα τσόφλια για 6-12 ώρες , συμπληρώνοντας νερό αν χρειαστεί ,.  – Μετά ρίχνουμε το νερό σε λεπτό σουρωτήρι σε ένα γυάλινο βάζο για να αφαιρεθούν τα σωματίδια από τα τσόφλια των αυγών .   – Τέλος διατηρούμε αυτό το διάλυμα υαλουρονικού οξέος σε ένα βάζω στο ψυγείο μας .- Η  ημερήσια δόση κατανάλωσης είναι 1 ποτήρι .- Το διάλυμα που φτιάξαμε περιέχει μεγάλη ποσότητα υαλουρονικού οξέος .-

 

6.-  Μέλι και κανέλα: Ένα πανίσχυρο φάρμακο που δεν θέλουν να ξέρουμε οι γιατροί.
-----------------------------------------------------
Είναι σίγουρο ότι οι φαρμακευτικές εταιρείες και οι γιατροί δεν θα ήθελαν οι παρακάτω πληροφορίες να κάνουν τον γύρο του κόσμου. Έχει διαπιστωθεί ότι ένα μείγμα μελιού και κανέλας θεραπεύει τις περισσότερες ασθένειες.
Οι επιστήμονες σήμερα δέχονται, επίσης, το μέλι ως «RamBan» (πολύ αποτελεσματικό) φάρμακο για όλα τα είδη ασθενειών. Το μέλι μπορεί να χρησιμοποιηθεί χωρίς παρενέργειες σε κάθε είδους ασθένειες.
Μολονότι το μέλι είναι γλυκό, εάν ληφθεί στη σωστή δοσολογία ως φάρμακο, δεν βλάπτει ακόμα και τους διαβητικούς ασθενείς. Το «World News», ένα περιοδικό στον Καναδά, έχει δώσει τον ακόλουθο κατάλογο των ασθενειών που μπορεί να θεραπευτούν με μέλι και κανέλα, όπως έχει ερευνηθεί από δυτικούς επιστήμονες:
Καρδιοπάθεια
Κάντε μια πάστα από μέλι και κανέλα σε σκόνη, απλώστε την πάνω στο ψωμί, αντί για μαρμελάδα και να την τρώτε τακτικά για το πρόγευμα. Μειώνει τη χοληστερόλη στις αρτηρίες και σώζει από καρδιακή προσβολή.
Επίσης όσοι είχαν ήδη μια καρδιακή προσβολή, αν κάνουν αυτή τη διαδικασία καθημερινά, θα τους βοηθήσει να μην ξαναπάθουν. Η τακτική χρήση της πιο πάνω διαδικασίας βοηθά στη σωστή λειτουργία της αναπνοής και δυναμώνει τους παλμούς της καρδιάς. Όσο μεγαλώνουμε, οι αρτηρίες και οι φλέβες χάνουν την ευελιξία τους και φράζουν. Το μέλι και η κανέλα αναζωογονούν τις αρτηρίες και τις φλέβες.
Αρθρίτιδα
Ασθενείς με αρθρίτιδα, μπορούν να λαμβάνουν καθημερινά, πρωί και βράδυ, ένα φλιτζάνι ζεστό νερό με δύο κουταλιές μέλι και ένα μικρό κουταλάκι του γλυκού σκόνη κανέλας. Εάν λαμβάνεται τακτικά, ακόμη και οι χρόνιες αρθρίτιδες μπορεί να θεραπευτούν.
Σε μια πρόσφατη έρευνα που διεξήχθη στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, διαπιστώθηκε ότι όταν οι γιατροί φρόντιζαν τους ασθενείς τους με ένα μείγμα από μια κουταλιά της σούπας μέλι και μισό κουταλάκι του γλυκού κανέλα σε σκόνη πριν από το πρωινό, διαπίστωσαν ότι μέσα σε μια εβδομάδα, από τα 200 άτομα που είχαν υποστεί την φροντίδα, σχεδόν 73 ασθενείς είχαν εντελώς απαλλαγεί από τον πόνο και μέσα σε ένα μήνα, κυρίως όλοι οι ασθενείς που δεν μπορούσαν να περπατήσουν ή να μετακινηθούν, εξαιτίας της αρθρίτιδας, άρχισαν να περπατάνε χωρίς πόνο.
Κυστίτιδα
Πάρτε δύο κουταλιές της σούπας σκόνη κανέλας και ένα κουταλάκι του γλυκού μέλι σε ένα ποτήρι χλιαρό νερό και πιείτε το. Καταστρέφει τα μικρόβια στην ουροδόχο κύστη.
Πονόδοντος
Κάντε μια πάστα από ένα κουταλάκι του γλυκού κανέλα σε σκόνη και πέντε κουταλάκια του γλυκού μέλι και απλώστε την στο δόντι που σας πονάει. Μπορείτε να το απλώνετε τρεις φορές την ημέρα μέχρι το δόντι να σταματήσει να σας πονά.
Χοληστερόλη
Δύο κουταλιές της σούπας μέλι και τρία κουταλάκια του γλυκού κανέλα σε σκόνη, αναμιγμένα σε 456 γραμμάρια νερού τσαγιού, που χορηγείται σε έναν ασθενή χοληστερόλης, έδειξε ότι μειώνει το επίπεδο της χοληστερόλης στο αίμα κατά 10% μέσα σε δύο ώρες.
Όπως αναφέρεται και στους ασθενείς αρθρίτιδας, εάν λαμβάνεται τρεις φορές την ημέρα, κάθε χρόνια χοληστερόλη θεραπεύεται. Σύμφωνα με τις πληροφορίες στο εν λόγω περιοδικό, το αγνό μέλι όταν λαμβάνεται με φαγητό ανακουφίζει από την χοληστερόλη.
Κρυολόγημα
Αυτοί που πάσχουν από κοινά ή σοβαρά κρυολογήματα πρέπει να λαμβάνουν μια κουταλιά της σούπας χλιαρό μέλι με 1/4 κουτάλι κανέλα σε σκόνη καθημερινά, για τρεις ημέρες. Η διαδικασία αυτή θα θεραπεύσει περισσότερο τον χρόνιο βήχα, το κρυολόγημα και θα καθαρίσει τα ιγμόρεια.
Διαταραχές στομάχου
Όταν το μέλι λαμβάνεται με σκόνη κανέλας θεραπεύει τον πόνο στο στομάχι και επίσης καθαρίζει τα έλκη του στομάχου από τη ρίζα.
Αέρια στομάχου (φουσκώματα)
Σύμφωνα με τις μελέτες που έγιναν στην Ινδία και την Ιαπωνία, έδειξαν ότι αν το μέλι λαμβάνεται με κανέλα σε σκόνη το στομάχι απαλλάσσεται
από τα αέρια.
Ανοσοποιητικό σύστημα
Καθημερινή χρήση του μελιού και σκόνης κανέλας δυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και προστατεύει τον οργανισμό από βακτήρια και ιούς. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι το μέλι έχει διάφορες βιταμίνες και σίδηρο σε μεγάλες ποσότητες. Η συνεχής χρήση του μελιού δυναμώνει τα λευκά αιμοσφαίρια του αίματος για την καταπολέμηση των βακτηριδίων και των ιών.
Δυσπεψία
Κανέλα σε σκόνη αναμιγμένη με δύο κουταλιές της σούπας μέλι όταν ληφθεί πριν το φαγητό ανακουφίζει και χωνεύεται το βαρύ γεύμα.
Γρίπη
Ένας επιστήμονας στην Ισπανία απόδειξε ότι το μέλι περιέχει ένα φυσικό συστατικό το οποίο σκοτώνει τα μικρόβια γρίπης και σώζει τον ασθενή από γρίπη.
Μακροβιότητα
Τσάι από μέλι και λίγη κανέλα σε σκόνη, όταν λαμβάνεται τακτικά, προλαμβάνει τη φθορά του γήρατος. Πάρτε τέσσερις κουταλιές μέλι, ένα κουτάλι σκόνη κανέλας και τρία φλιτζάνια χλιαρό νερό. Πίνετε 1/4 φλιτζανιού, τρεις με τέσσερις φορές την ημέρα..
Ακμή
Τρεις κουταλιές της σούπας μέλι και ένα κουταλάκι του γλυκού κανέλα σε σκόνη πάστα. Εφαρμόστε αυτήν την πάστα για τα σπυράκια πριν από τον ύπνο και ξεπλύνετε το επόμενο πρωί με χλιαρό νερό. Εάν γίνεται καθημερινά για δύο εβδομάδες, αφαιρεί τα σπυράκια από τη ρίζα.
Παθήσεις του δέρματος
Εφαρμόστε μέλι και κανέλα σε σκόνη σε ίσα μέρη στις περιοχές που χρήζουν θεραπείας. Έκζεμα, λειχίνες και σε όλους τους τύπους των λοιμώξεων του δέρματος.
Αδυνάτισμα
Καθημερινά το πρωί, μισή ώρα πριν από το πρωινό με άδειο στομάχι και το βράδυ, πριν τον ύπνο, πιείτε μέλι και κανέλα σε σκόνη βρασμένα σε ένα φλιτζάνι νερό. Εάν λαμβάνεται τακτικά, μειώνει το βάρος ακόμη και στο πιο παχύσαρκο άτομο. Επίσης, πίνοντας αυτό το μίγμα τακτικά, δεν επιτρέπει στο λίπος να συσσωρευτεί στο σώμα, ακόμη και αν κάποιος ακολουθεί διατροφή πλούσια σε θερμίδες.
Καρκίνος
Πρόσφατη έρευνα στην Ιαπωνία και την Αυστραλία έδειξε ότι προχωρημένες μορφές καρκίνου του στομάχου και των οστών έχουν θεραπευτεί επιτυχώς. Οι ασθενείς που πάσχουν από αυτά τα είδη καρκίνου θα πρέπει να λαμβάνουν καθημερινά μια κουταλιά της σούπας μέλι με ένα κουταλάκι του γλυκού κανέλα σε σκόνη για ένα μήνα τρεις φορές την ημέρα.
Κούραση
Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι η περιεκτικότητα σε σάκχαρα του μελιού είναι πιο χρήσιμα παρά επιβλαβή στην αντοχή του σώματος. Ηλικιωμένοι που παίρνουν μέλι και κανέλα σε σκόνη σε ίσα μέρη, έχουν μεγαλύτερη εγρήγορση και ευελιξία.
Ο Δρ Milton, ο οποίος έχει κάνει την έρευνα, λέει ότι η μισή κουταλιά της σούπας μέλι που λαμβάνεται σε ένα ποτήρι νερό και πασπαλισμένα με λίγη κανέλα σε σκόνη, που λαμβάνονται καθημερινά μετά το βούρτσισμα των δοντιών και το απόγευμα, περίπου στις 15:00 μ.μ.όταν η ζωτικότητα του σώματος αρχίζει να μειώνεται, αυξάνει τη ζωτικότητα του σώματος μέσα σε μια εβδομάδα.
Άσχημη αναπνοή
Οι άνθρωποι της Νότιας Αμερικής, το πρώτο πράγμα που κάνουν το πρωί, είναι γαργάρες με ένα κουταλάκι του γλυκού μέλι και κανέλα σε σκόνη αναμεμιγμένα με ζεστό νερό. Έτσι διατηρούν την αναπνοή τους φρέσκια όλη την ημέρα. Πηγή: Weekly World News
Προσοχή: Φροντείστε να αγοράσετε πραγματική κανέλα (πιο ανοιχτόχρωμη) από ένα κατάστημα με βιολογικά είδη γιατί στο εμπόριο και στα σούπερ μάρκετ κυκλοφορούν σκόνες με τεχνητά χρώματα.
Η πραγματική κανέλα Κεϋλάνης ή Ινδονησίας, βιολογική, δείχνει ξεθωριασμένη, αυτή πρέπει να αγοράζετε:
Φροντίστε επίσης να αγοράσετε πραγματικό και ποιοτικό μέλι και μην εμπιστεύεστε τα προϊόντα του εμπορίου τα οποία πιθανότατα περιέχουν επιπλέον τεχνητή ζάχαρη και χρώμα. Θα τα βρείτε σε καταστήματα με βιολογικά προϊόντα. Είναι λίγο ακριβότερα αλλά αξίζει τον κόπο για αυτή τη θαυματουργή διαδικασία.
Αγοράστε καλό μέλι θυμαριού
Η μέλι πορτοκαλιάς -Ενα μικρό θαύμα\
Η μέλι ακακίας με πολύ απαλή και αρωματική γεύση

 7.-   ΤΟ ΜΟΥΡΟΥΝΕΛΑΙΟ  Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα :        Είναι το λάδι των αρθρώσεων . Είναι ένα συμπλήρωμα διατροφής για τις αρθρώσεις .        Το  μουρουνέλαιο προέρχεται από το λιπών ψαριών , παρέχει ΕΠΑ και AHA ,  ΤΑ ΩΜΈΓΑ-3 απαραίτητα λιπαρά οξέα που απαιτούνται για τη δομή των μεμβρανών των κυττάρων και να διατηρήσουν τις αρθρώσεις εύκαμπτες και ευλύγιστες .- Άτομα που λαμβάνουν μέχρι 12 γραμ. την ημέρα μουρουνέλαιου βελτιώνουν σημαντικά φλεγμονές και πόνους στις αρθρώσεις .-

8 .-  ΤΟ ΕΛΑΙΟ ΤΟΥ ΝΥΧΤΟΛΟΥΛΟΥΔΟΥ : Το έλαιο από το νυχτολούλουδο είναι πλούσιο σε ωμέγα -6  , ένα απαραίτητο λιπαρό οξύ το γάμμα λινολενικό οξύ (GLA) .-  To Λινολενικό οξύ μετατρέπεται στο ανθρώπινο σώμα σε ωφέλιμες προσταγλανδίνες   , ουσίες που βοηθούν στην κινητικότητα των αρθρώσεων .- Η λήψη 14  γραμμαρίων  την ημέρα  είναι αρκετά αποτελεσματικό για τις αρθρώσεις μαζί με τα ωμέγα -3  .-

9.-  Η ΘΕΙΙΚΗ ΓΛΥΚΟΣΑΜΙΝΗ :  Πρόκειται για μια ουσία που εμπλέκεται στο δίκτυο του κολλαγόνου και είναι σημαντικό και θεμελιώδες για την σύνθεση του γλυκοσαμινογλυκανών , όπως είναι η χονδροϊτίνη .- Επίσης βοηθά στην πύκνωση του λιπαντικού αρθρικού υγρού που απορροφά τους κραδασμούς και υποστηρίζει τις αρθρώσεις .- Για την οστεοαρθρίτιδα προτείνονται αρχικά 1500 μικρογραμμάρια την ημέρα για 8 οκτώ εβδομάδες  .- Η απορρόφηση της θειϊκής γλυκοσαμίνης είναι αποτελεσματική στην γρήγορη ανακούφιση από συμπτώματα οστεοαρθρίτιδας  , με επιβράδυνση  εξέλιξης οστεοαρθρίτιδας  και τις αυξήσεις στην εκφύλιση των αρθρώσεων, όπως συμβαίνει  με τα στεροειδή  φαρμακευτικά σκευάσματα .-  

10.-  Αυτό είναι το μαγικό τσάι που καταπολεμά τις πιο ισχυρές ασθένειες!: Πραγματικά πρόκειται για το μαγικό συστατικό που βοηθά τον οργανισμό και είναι ασπίδα στις πιο δυνατές ασθένειες...

Η άγρια τριανταφυλλιά είναι πλούσια σε βιταμίνη C, περιέχει 5 φορές περισσότερη C από τα λεμόνια και αλληλεπιδρά μαζί με τις άλλες βιταμίνες ευνοώντας την αφομοίωση των μετάλλων κυρίως του σιδήρου. Περιέχει επίσης βιταμίνη Α, Ε, Κ, πηκτίνες και ταννίνες.                                                                                                                    Συνιστάται για: κρυολόγημα, γρίπη, μολυσματικές ασθένειες, διάρροια, πρόληψη ρυτίδων και γήρανση του δέρματος, αναπνευστικές αλλεργίες, φλεγμονές νεφρών και κύστης, ποδάγρα, ρευματισμούς, σπαστική κολίτιδα, ενώ είναι πολύ ωφέλιμος καρπός για τους καπνιστές.  Ο καρπός της άγριας τριανταφυλλιάς έχει χρώμα ζωηρό κόκκινο και διατίθεται σε αποξηραμένη μορφή ολόκληρος ή σπασμένος. Αν αγοράσετε τα κυνόροδα σε αποξηραμένη μορφή, ολόκληρα, καλύτερα να τα κομματιάσετε και να κάνετε ένα έγχυμα ως εξής: Βράζετε ένα φλιτζάνι νερό. Αφού βράσει, ρίχνετε μέσα ένα γεμάτο κουταλάκι κυνόροδα. τα αφήνετε σε έγχυμα, δηλαδή χωρίς να βράζει το νερό μαζί με τα κυνόροδα για 10-12 λεπτά. Σουρώνετε και πίνετε μερικές φορές την ημέρα.

11 .- ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ :   Οι βιταμίνες Ε , D ,B3 , To Κάλιο , B5ή  παντοθενικό οξύ , .-                                                                          

Βιταμίνη Ε : Διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην αποφυγή και αντιμετώπιση των φλεγμονών . Η   βιταμίνη Ε  είναι ένα λιποδιαλυτό αντιοξειδωτικό , απαραίτητο για την προστασία των λιπιδίων των κυτταρικών μεμβρανών από την τοξική δράση των ελεύθερων ριζών .-  Η  βιταμίνη Ε ως ισχυρό αντιοξειδωτικό , εξουδετερώνοντας της ελεύθερες ρίζες συμβάλλει στην ομαλή  μεταφορά οξυγόνου από τους πνεύμονες προς τους άλλους ιστούς και στη  φυσιολογική ροή του αίματος , αποτοξινώνοντας έτσι τον οργανισμό και μειώνοντας το ουρικό οξύ .-                                                                   

Βιταμίνη D :  Επιδρά ευεργετικά στην πρόληψη των φλεγμονών και κατ΄επέκταση της αρθρίτιδας .- Η βιταμίνη D ,  υπάρχει-βρίσκεται στα γαλακτομικά προϊόντα  , τυρί ,  γάλα  (καλύτερα αποβουτυρωμένα)  που ενεργοποιείται  με την μικρή έκθεση στον ήλιο .-

Το  Κάλιο και η Βιταμίνη Β3 : Το κάλιο επιδρά ευεργετικά στην πρόληψη των φλεγμονών  και της αρθρίτιδας .- Τροφές πλούσιες σε κάλιο είναι οι μπανάνες , τα βερίκοκα , οι φράουλες, τα  ακτινίδια , και οι ξηροί καρποί .-  Η Βιταμίνη Β3 ή νιασινη , μέσα από τις τροφές αυγά , συκώτι , μανιτάρια και τα καρύδια βοηθούν στην αποτοξίνωση του ουρικού οξέος και τη αποφυγή της ουρικής αρθρίτιδας .-

Η Βιταμίνη Β5 ή παντοθενικό οξύ : Η  θέση της  βιταμίνης Β5  διαπιστώθηκε από την παρουσιαζόμενη μείωση-πτώση της τιμής σε άτομα με ουρική αρθρίτιδα . Με την λήψη βιταμίνης Β5 παρατηρήθηκε ότι η φλεγμονή και ο πόνος μειώθηκαν στην ουρική αρθρίτιδα .-

Οι πρωτεϊνες : Σε καθημερινή λήψη 20  γραμμαρίων , από ψάρια , αυγά , λευκό κρέας (κοτόπουλο , χοιρινό και όχι από κόκκινο κρέας ( αρνί ,βοδινό) .- 

12.-  Το φυτό που καταστρέφει τους καρκινικούς όγκους!: Θεωρείται το θαύμα της φύσης και μια απο τις πιο ισχυρές ιδιότητές του είναι να διαλύει και να καταστρέφει τους καρκινικούς όγκους...Δεν θα μπορούσε να είναι άλλο φυτό απο την αλόη!   Επιστημονικές έρευνες έδειξαν πόσο ισχυρές αντικαρκινικές και ανοσορυθμιστικές ιδιότητες έχουν οι πολυσακχαρίτες της αλόης. Αυτό σημαίνει ότι η γέλη ενισχύει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού, ενώ παράλληλα καταστρέφει και τους καρκινικούς όγκους. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο International Immunopharmacology (1995) (Διεθνής Ανοσοφαρμακολογία) έδειξε ότι οι πολυσακχαρίτες της αλόης ενεργοποιούν τα μακροφάγα κύτταρα, ενώ παράλληλα αυξάνουν και τα επίπεδα νιτρικών οξειδίων (που έχουν αντικαρκινική δράση). Όποιος θέλει να προστατευτεί ή να θεραπευτεί από τον καρκίνο, θα πρέπει να ερευνήσει σχολαστικά και με σοβαρότητα την αλόη, θεωρώντας την ως μέρος της συνταγής για την εξαφάνιση του καρκίνου από τη ζωή όλων μας. Ασφαλώς δε θα βασιζόμαστε αποκλειστικά σε αυτή, ειδικά από τη στιγμή που υπάρχουν δεκάδες θεραπείες που πλέον έχουν γίνει γνωστές από τη φυσιοπαθητική ιατρική. Συνδυάζοντας λοιπόν τα κατάλληλα βότανα (π.χ. Ουνκάρια) με υπερτροφές (σπιρουλίνα), προχωρημένες θεραπείες (ενδοφλέβια χορήγηση βιταμίνης C), οξυγονοθεραπεία και άλλες τεχνικές, θα έχετε τα καλύτερα αποτελέσματα στη μάχη με τον καρκίνο.

~12.-  Ποια είναι τα διεγερτικά βότανα; Ενημερωθείτε!:    Τα διεγερτικά βότανα επιδρούν πάρα πολύ συχνά στο αναπνευστικό, πεπτικό και κυκλοφορικό σύστημα. Χρησιμοποιούνται συχνά ως τσάγια. Τα έλαια επίσης εξάγονται, συγκεντρώνονται και χρησιμοποιούνται σε τρόφιμα και σε φαρμακευτικά παρασκευάσματα. Επειδή χρησιμοποιούνται τα «μαλακά» μέρη των φυτών (δηλαδή άνθη, φύλλα), τα διεγερτικά βότανα έχουν σχετικά σύντομη διάρκεια ζωής. Οι ιδιότητες των διεγερτικών βοτάνων είναι αναλγητικές, αντιπυρετικές, αντιασθματικές, αντιβιοτικές, αντισηπτικές, διαλυτικές κατά των αερίων του στομάχου, εφιδρωτικές, αποχρεμπτικές, γαλακταγωγές, παρασιτοκτόνες, διεγερτικές και στομαχικές. Παραδείγματα διεγερτικών βοτάνων είναι: πιπεριά, damiana, μάραθος, σκόρδο, τζίντζερ, μέντα, φασκομηλιά, θυμάρι, catnip (είδος δυόσμου), feverfew, λεμονόχορτο και φλισκούνι.

~
~ ΟΙ ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ  ΜΑΣ  ΣΕ ΘΕΜΑΤΑ  ΥΓΕΙΑΣ   και βοτανοθεραπείας στη ζωή  μας :  
1~  ΥΓΕΙΑ για  ΟΛΟΥΣ  μας  Πέμπτη  04 Μαϊου  2015   : http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2015/06/04-2015.html.-  
2~** ΥΓΕΙΑ  για  ΟΛΟΥΣ  μας  Πέμπτη   14  Μαϊου  2015 : http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2015/05/14-2015.html .-
3~** ~ΥΓΕΙΑ  για  ΟΛΟΥΣ  Παρασκευή  15  Μαϊου  2015   : http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2015/05/15-2015.html .- 
4~**   ~  ΥΓΕΙΑ  για  ΟΛΟΥΣ  μας  ,  Παρασκευή  22  Μαϊου 2015  :  http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2015/05/22.html .-
5~***  ΥΓΕΙΑ για ΟΛΟΥΣ μας Παρασκευή 22 Μαΐου 2015   : http://vlasiosarfara.blogspot.gr/2015/05/blog-post.html .- 
6~ **  ΥΓΕΙΑ  για   ΟΛΟΥΣ  μας  Τρίτη 26 Μαΐου  2015 : http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2015/05/26-2015.html .  -
7~**  ΥΓΕΙΑ  για  ΟΛΟΥΣ  μας  Τετάρτη  27  Μαϊου  2015 :  http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2015/05/27-2015.html  .-   
8~**  ΥΓΕΙΑ  για  ΟΛΟΥΣ μας   Παρασκευή  29  Μαϊου  2015 :  http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2015/05/29-2015.html .- 
9~** ΟΛΑ  ΓΙΑ ΤΟ ΦΡΑΓΚΟΣΥΚΟ και  την Φραγκοσυκιά  Παρασκευή  30  Μαϊου  2015  :  http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2015/05/30-2015.html .-  
10~** ΥΓΕΙΑ  για  ΟΛΟΥΣ  μας  Κυριακή  07  Ιουνίου  2015  : http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2015/06/07-2015.html .- 
 11~**   ΥΓΕΙΑ  για  ΟΛΟΥΣ   μας - Δευτέρα  08  Ιουνίου  2015  : http://vlasiosarfara.blogspot.gr/2015/06/08-2015.html .-   
12 ~ ΥΓΕΙΑ   για  ΟΛΟΥΣ  μας  Τρίτη  09  Ιουνίου  2015  :  
http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2015/06/09-2015.html .-  
13 ~ ΥΓΕΙΑ  για  ΟΛΟΥΣ  μας ,  Παρασκευή  12  Ιουνίου   2015  :  http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2015/06/12-2015.html .- 
14 ~ ΥΓΕΙΑ  για ΟΛΟΥΣ  μας   Δευτέρα  15  Ιουνίου  2015  : http://vlasiosarfara.blogspot.gr/2015/06/15-2015.html .-      
15 ~ ΟΛΑ  για  την ΑΛΟΗ  ΒΕΡΑ  Τρίτη  16  Ιουνίου  2015: http://vlasiosarfara.blogspot.gr/2015/06/16-2015.html , ΥΓΕΙΑ  για  ΟΛΟΥΣ  μας  , ΟΛΑ  για  την  ΥΓΕΙΑ , ΑΛΟΗ  ΒΕΡΑ στη ζωή μας. 
16~ΥΓΕΙΑ   για  ΟΛΟΥΣ  μας , Τετάρτη  17  Ιουνίου  2015 :  http://vlasiosarfara.blogspot.gr/2015/06/17-2015.html .-
17 ~ ΥΓΕΙΑ  για  ΟΛΟΥΣ  μας   , Σάββατο  20  Ιουνίου  2015 :  http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2015/06/20-2015.html .-  
18 - ΥΓΕΙΑ  για  ΟΛΟΥΣ  μας  Τετάρτη  24  Ιουνίου  2015 : http://snsarfara.blogspot.gr/2015/06/24-2015.html .-
19 .- ~ΎΓΕΙΑ για  ΟΛΟΥΣ  μας  Πέμπτη 09 Ιουλίου  2015 : http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2015/07/09-2015.html
 20 .- ΥΓΕΙΑ για  ΟΛΟΥΣ  μας   Σάββατο 18  Ιουλίου  2015  : http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2015/07/18-2015.html .-
21 ~ ΥΓΕΙΑ  για  ΟΛΟΥΣ  μας  Σάββατο  18  Ιουλίου  2015  ΒΛΑΣΗΣ :  http://vlasiosarfara.blogspot.gr/2015/07/18-2015.html .-
22.- ΥΓΕΙΑ  για  ΟΛΟΥΣ  μας  Τετάρτη  22 Ιουλίου  2015 : http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2015/07/22-2015.html .-  
23.- ΥΓΕΙΑ  για  ΟΛΟΥΣ  μας   Τετάρτη  05  Αυγούστου  2015 : http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2015/08/05.html .-
 γ΄ μέρος  
 24.-ΥΓΕΙΑ  γιά  ΟΛΟΥΣ  μας  Δευτέρα  17  Αυγούστου  2015 : http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2015/08/17-2015.html  .-
25 ~ ΥΓΕΙΑ  γιά  ΟΛΟΥΣ  μας   Τετάρτη  19  Αυγούστου  2015  : http://vlasiosarfara.blogspot.gr/2015/08/19-2015.html .-
 26.- ~ΥΓΕΙΑ  για ΟΛΟΥΣ  μας   11 Σεπτεμβρίου  2015   : http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2015/09/11-2015.html .-
27.- ΥΓΕΙΑ  για ΟΛΟΥΣ  μας Πέμπτη  17  Σεπτεμβρίου  2015 :  http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2015/09/17-2015.html .-
28.-  ~ΥΓΕΙΑ  για  ΟΛΟΥΣ  μας  Σάββατο  10  Οκτωβρίου  2015  :  http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2015/10/10-2015.html .-
29.- ~ΥΓΕΙΑ  για ΟΛΟΥΣ  μας  Τετάρτη  21 Οκτωβρίου  2015  :  http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2015/10/21-2015.html .-
  30.-ΥΓΕΙΑ  για  ΟΛΟΥΣ  μας  Παρασκευή  23  Οκτωβρίου  2015 : http://vlasiosarfara.blogspot.gr/2015/10/23-2015.html .-        
 δ΄ Μέρος 
  31~ΥΓΕΙΑ  γιά  ΟΛΟΥΣ  μας  Δευτέρα  26 Οκτωβρίου  2015  :  http://vlasiosarfara.blogspot.gr/2015/10/26-2015.html .-
32 .- ΥΓΕΙΑ  γιά  ΟΛΟΥΣ  μας   04  Νοεμβρίου  2015  : http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2015/11/04-2015.html .-
33.-~ΥΓΕΙΑ γιά ΟΛΟΥΣ  μας Κυριακή  08 Νοεμβρίου 2015   : http://vlasiosarfara.blogspot.gr/2015/11/08-2015.html .-
 34.- ~ ΥΓΕΙΑ  για  ΟΛΟΥΣ  μας  Τετάρτη  11  Νοεμβρίου  2015   http://vlasiosarfara.blogspot.gr/2015/11/11-2015.html  .-    
35.- ~ΥΓΕΙΑ  γιά ΟΛΟΥΣ  μας Παρασκευή  13 Νοεμβρίου  2015 : http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2015/11/13-2015.html .-
!!! 36.- ΥΓΕΙΑ  γιά ΟΛΟΥΣ  μας  Σάββατο  14  Νοεμβρίου  2015 : http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2015/11/14-2015.html .-        
37.- ΥΓΕΙΑ  γιά  ΟΛΟΥΣ  μας Τρίτη  17  Νοεμβρίου  2015 : http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2015/11/17-2015.html .-
38.- ΥΓΕΙΑ  γιά ΟΛΟΥΣ  μας  Παρασκευή 20  Νοεμβρίου  2015   : http://vlasiosarfara.blogspot.gr/2015/11/20-2015.html .- 
39.-   ΥΓΕΙΑ  γιά ΟΛΟΥΣ  μας  Τετάρτη  25  Νοεμβρίου  2015   : http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2015/11/25-2015.html .-
 40.-  ~ΥΓΕΙΑ  για  ΟΛΟΥΣ  μας Πέμπτη  26  Νοεμβρίου  2015   :  http://vlasiosarfara.blogspot.gr/2015/11/26-2015.html .-
41. ΥΓΕΙΑ  γιά  ΟΛΟΥΣ  μας   Τρίτη  01  Δεκεμβρίου  2015  :   http://vlasiosarfara.blogspot.gr/2015/12/01-2015.html .-
42.-   ΥΓΕΙΑ  γιά  ΟΛΟΥΣ  μας Παρασκευή  04  Δεκεμβρίου  2015 :http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2015/12/04-2015_4.html .-         
   43.- ΥΓΕΙΑ (Θέματα υγείας- Τα Βότανα στη ζωή μας -Το φαρμακείο της Φύσης ) 2015   : http://dimmetoparfara.blogspot.gr/2015/12/2015.html .-
44.-~ΥΓΕΙΑ  γιά ΟΛΟΥΣ  μας  Σάββατο  12  Δεκεμβρίου  2015  :  http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2015/12/12-2015.html .-
45.- ΥΓΕΙΑ  γιά  ΟΛΟΥΣ  μας Τετάρτη  30  Δεκεμβρίου  2015 :  http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2015/12/30-2015.html .-
46.-   ~ΥΓΕΙΑ  γιά  ΟΛΟΥΣ  μας  Δευτέρα  04  Ιανουαρίου  2016 :  http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2016/01/04-2016.html
47.-  ~ΥΓΕΙΑ γιά ΟΛΟΥΣ  μας  Τρίτη 12  Ιανουαρίου  2016  : http://vlasiosarfara.blogspot.gr/2016/01/12-2016.html .-
~  47.- ΥΓΕΙΑ  γιά  ΟΛΟΥΣ  μας  Τετάρτη  20  Ιανουαρίου 2016  :  http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2016/01/20-2016.html .-
48.-  ΥΓΕΙΑ  για  ΟΛΟΥΣ  μας  Τρίτη  26  Ιανουαρίου  2016 :  http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2016/01/26-2016.html .-
49.- ΥΓΕΙΑ  γιά  ΟΛΟΥΣ  μας  Πέμπτη  04  Φεβρουαρίου  2016 :  http://vlasiosarfara.blogspot.gr/2016/02/04-2016.html .- 
50.- ΥΓΕΙΑ γιά ΟΛΟΥΣ μας  Παρασκευή  12  Φεβρουαρίου  2016 : http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2016/02/12-2016.html
51,- ~ΥΓΕΙΑ γιά ΟΛΟΥΣ  μας Τρίτη 01 Μαρτίου  2016  : http://vlasiosarfara.blogspot.gr/2016/03/01-2016.html .-                                                       
52 ~ ΥΓΕΙΑ για  ΟΛΟΥΣ  μας , Παρασκευή 11Μαρτίου 2016   Α.-   ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΕ ΑΜΕΣΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ:  http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2016/03/11-2016.html  .-  
53 ~                                  

* ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΜΑΡΤΙΟΥ  2016  :
~  Η Εφημερίδα μας   ARFARA  NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης  Τρίτη  01  Μαρτίου  2016  : http://dimmetoparfara.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-01-2016.html  .-     
   ~ΥΓΕΙΑ γιά ΟΛΟΥΣ  μας Τρίτη 01 Μαρτίου  2016  : http://vlasiosarfara.blogspot.gr/2016/03/01-2016.html .-      
 ~Η Εφημερίδα  μας  ARFARA  NEWS  στο αγιάζι της ενημέρωσης  Τετάρτη 02  Μαρτίου  2016  : http://vlasisarfarablogspot.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-02-2016.html  .-                                     ~ Η εφημερίδα μας  ARFARA NEWS  στο αγιάζι της ενημέρωσης Τσικνο-Πέμπτη 03- Μαρτίου  2016 :  http://snsstamoskal.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-03-2016.html .- 

~   Η Εφημερίδα μας  ARFARA  NEWS  στο αγιάζι της ενημέρωσης  Παρασκευή  04 Μαρτίου  2016 : http://arfara-messinias-stamos-2010.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-04-2016.html .-  

 ~Στο  αγιάζι της ενημέρωσης Arfara News Παρασκευή 04 Μαρτίου  2016 : http://arfara-kalamata-greece.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-04-2016.html .-                             

~Αθλητικό Σαββατοκύριακο  05 και 06 Μαρτίου  2016 :  http://asterasarfaron2011.blogspot.gr / .- 

~ Η Εφημερίδα μας  ARFARA NEWS  στο αγιάζι της ενημέρωσης Σάββατο 05 Μαρτίου  2016 : http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-05-2016.html .-

~ Η Εφημερίδα μας   ARFARA NEWS  στο αγιάζι της ενημέρωσης Κυριακή 06 Μαρτίου 2016:  http://arfara-messinias-stamos.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-06-2016.html  .- 

~ Η Εφημερίδα μας  ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Δευτέρα 07 Μαρτίου  2016 :   http://snsarfara-stamos-dynami.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-07-2016.html .-

~   Η Εφημερίδα μας  ARFARA NEWS  στο αγιάζι της ενημέρωσης Τρίτη 08 Μαρτίου 2016:  http://vlasisarfarablogspotcom.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-08-2016.html .- 

~ Το  αγιάζι  της  ενημέρωσης Arfara News Τρίτη  08  Μαρτίου 2016  :  http://arfaramessiniasgreece.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-08-2016.html .-  

~  ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΑΣ Από τις δικές μας περιηγήσεις Τρίτη 08  Μαρτίου  2016  : { Ενδέκατο 11ο  Κεφάλαιο -μέρος } : http://arfara-messinia-stamos-stamos.blogspot.gr/2016/03/08-2016.html .-

~ Η Εφημερίδα μας   ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης  Τετάρτη  09 Μαρτίου 2016  : http://stamos-dynami.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-09-2016.html .-

 ~   Η Εφημερίδα μας   ARFARA  NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Πέμπτη  10 Μαρτίου  2016:  http://snsarfara.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-10-2016.html .- 

~ Η Εφημερίδα μας  ARFARA  NEWS  στο αγιάζι της ενημέρωσης Παρασκευή 11 Μαρτίου  2016  : http://httpdimmetoparfarablogspotcom.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-11-2016.html .-

 ~ ΥΓΕΙΑ για  ΟΛΟΥΣ  μας , Παρασκευή 11Μαρτίου 2016   Α.-   ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΕ ΑΜΕΣΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ:  http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2016/03/11-2016.html  .-  

~

    
***   Συνεργάτης σε (10) Ιστολόγια Αναρτήσεων: 
 1. STAMOS
-ARFARA -GREECE, 2. Arfara-Messinias-
asteras-arfaron , 3. Stamos
Arfara Messinias Greece , 4. ARFARA - KALAMATAS , 5. ASTERAS ARFARON
2011 , 6. Arfara-Messinias 2 , 7. stamos-dynami , 8. Arfara-Messinias , 9. Arfara-Messinias 1 -
FOTOS , 10. vlasios , 11. ΑΡΦΑΡΑ-ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ-ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ,
12. http://arfara-messinias-stamos-2010  , ~13. http:// arfara-messinias-news.blogspot.com ,
14. http://dimmetop.arfara.blogspot.com  , 
15. http:// arfara-messinias-news.blogspot.com , https://www.facebook.com/panathinaikokoinima , ^ STAMOS -ARFARA -GREECE ,^  stamos-dynami  ,^ Arfara-Messinias  ,^, Arfara-Messinias 1 - FOTOS  ,http://dimmetop.arfara.blogspot.com  , ^  Arfara-Messinias 2  ,

~ ***   BINTEOΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ...ΒΙΝΤΕΟΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ:  
1. - Stamatios Skoulikas =  Stamatios Skoulikas  , http://www.youtube.com/stamos01 ,   4486 video.  -    Σταματης Σκουλικας  
2. - Stamos Skoulikas =  Stamos Skoulikas  http://www.youtube.com/stamatios01   ,    2795 video.     σταμος σκουλικας ,  3. - Vlasis Skoulikas =   Vlasis Skoulikas , +Stamos ,. http://www.youtube.com/vlasiskal , =      2819   video. -  https://plus.google.com/u/0/+VlasisSkoulikas/posts?csrc=yt&cfem=1  ,.- - βλάσης σκούλικας ,
Σύνολον                                        10.097  βίντεο   .- 
***~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
 ~    http://facebook.com/home.php?=home?#!/?ref=home   , 4801 /. -    https://www.facebook.com/stamatios.skoulikas ,
https://www.facebook.com/profile.php?id=1037492258 , 590 /  -   https://www.facebook.com/stamatios.n.skoulikas ,
https://www.facebook.com/arfarakalamatasmessinias   , = ARFARA MESSINIAS    1.561   Arfara Kalamatas Messinias | Facebook ,                        
*** https://www.facebook.com/SYLLOGOS.ARFARON.AG.THEODOROI , «ΑΓΙΟΙ ΘΕΟΔΩΡΟΙ «ΑΡΦΑ ΡΩΝ.-   568 -       https://twitter.com/  ,   Skoulikas
@stamos01    .  ,,   http://messinia1234.com/?page_id=937 ,   
~ https://www.facebook.com/pages/agios-floros/257560450948935  510. -   ΑΓΙΟΣΦΛΩΡΟΣ     
~ https://www.facebook.com/profile.php?id=100009016280105 .- = Βρωμόβρυσης  Σύλλογος ΔΑΓΡΕ  139  .                
*** http://www.twitter.com/stamos01/  , 685/502/28 , 20,5  χιλ./261 / 11 .-  
~ Αναρτήθηκε από Stamatios Skoulikas  .-

***  VIDEO από εκδηλώσεις  :

~   Η  ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ  "Αναδρομές στο παλιό Αρφαρά"   Θ. Δ. Λαφαζάνος  06/03/2016 : https://youtu.be/dcP_RbL38I0 .-                                                 
~   ΕΚΔΗΛΩΣΗ Ιστορία του τόπου μας 3η  ημερίδα στο Αρφαρά έναρξη  06/03/2016  :      https://youtu.be/IUGlRu3pyI4
~    Κυριακή Απόκρεων Ι Ν Αγ  Θεοδώρων Αρφαρών  Ι. Ευαγγέλιο 06/03/2016: https://youtu.be/bLG-CG42oo0  .-   
 ~  ΙΕΡΟ ΤΟΥ ΠΑΜΙΣΟΥ  Ευαγ  Μαλαπάνη Μ  Τσουλάκου Αρφαρά  06/03/2016  : https://youtu.be/-jfabw9KP3g .-  
~ΙΕΡΟ ΤΟΥ ΠΑΜΙΣΟΥ 2ο Μαρία Τσουλάκου Αρφαρά  06/03/2016 : https://youtu.be/6qr2_CUh64Y .- 
~ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΓΙΟΥ ΦΛΩΡΟΥ Μαρία Μπούρα(Ν. Μωραγιάννη) Αρφαρά 06/03/2016: https://youtu.be/3PAFfr1qVIg .- ~ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ  2ο Θ.Δ. ΛΑΦΑΖΑΝΟΣ  06/03/2016 εκδήλωση Αρφαρά : https://youtu.be/mK9fBSJZ3e8 .- 
~ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ  ΜΑΣ Ευαγ  Μηλίτση Κεχαγιά Αρφαρά 06/03/2016:  https://youtu.be/KjckrZ6KPIY 
 ~ Μνημεία περιοχής μας 2ο  Ευαγ. Μηλίτση -Κεχαγιά Αρφαρά 06-03-2016 : https://youtu.be/LGv3kMc1JOE 
~ Αλλαγή λαμπτήρων  φωτισμού ενεορίτης ηλεκτρολόγος   7/3/2016 : https://youtu.be/6CMhCXrfWY8 .- 
~   Αλλαγή λαμπτήρων φωτισμού Ε Ο  Αρφαρά 7-3-2016:   https://youtu.be/ACWNkJrhOP4 .-
~   Αναρτήθηκε από Stamatios Skoulikas